Η εκπομπή Ράδιο Παντιέρα που μεταδίδεται από το ελεύθερο ραδιόφωνο της ERTOpen, την Τετάρτη 4 Μαΐου, στις 6μμ, θα φιλοξενήσει τον Παύλο Αντωνόπουλο, μέλος του Δ.Σ. της Ε΄ ΕΛΜΕ Αθήνας και του Δ.Σ. του ΚΕΜΕΤΕ της ΟΛΜΕ, σε μια εκπομπή με θέμα «Στα συρματοπλέγματα οι πρόσφυγες, στα δικαστήρια η συλλογική αλληλεγγύη».

Ο Π. Αντωνόπουλος πρόσφατα κλήθηκε σε προκαταρκτική εξέταση από την ασφάλεια του Λιμενικού με βάση εισαγγελική παραγγελία για ανακοίνωση που μοιράστηκε στους πρόσφυγες από τον Συντονισμό για το προσφυγικό-μεταναστευτικό. Ο Συντονισμός έχει συγκροτηθεί από σωματεία του δημόσιου και ιδιωτικού τομέα, από φοιτητικούς συλλόγους και πολλές συλλογικότητες εργατικών χώρων και γειτονιών.

Στη σημερινή εκπομπή, το Ράδιο Παντιέρα θα επιχειρήσει να απαντήσει ορισμένα κρίσιμα ερωτήματα που αφορούν τον αγώνα υπέρ των προσφύγων και μεταναστών:

·         Γιατί η «πρώτη φορά αριστερή» κυβέρνηση επιλέγει το δρόμο των δικαστικών διώξεων αγωνιστών επειδή εκφράζουν έμπρακτα την αγωνιστική αλληλεγγύη τους στους πρόσφυγες και μετανάστες;

·         Τη στιγμή που σε όλους τους χώρους στέγασης προσφύγων «αλωνίζουν» οι επιχορηγούμενες με δεκάδες εκατ. ευρώ από την ΕΕ «Μη Κυβερνητικές Οργανώσεις», γιατί εμποδίζονται εργατικά σωματεία και συλλογικοί φορείς από την επικοινωνία και την έκφραση αλληλεγγύης προς τα θύματα των ιμπεριαλιστικών πολέμων;

·         Μπορεί να υπάρξει εν τέλει ουσιαστική αλληλεγγύη και στήριξη των προσφύγων χωρίς αμφισβήτηση των πολιτικών που γεννούν την προσφυγιά;

·         Ποιος είναι ο ρόλος της ΕΕ, του ΝΑΤΟ και των άλλων ιμπεριαλιστικών οργανισμών που γεννούν και ενισχύουν τους πολέμους στη Μ. Ανατολή;

Την εκπομπή θα συντονίσει ο δημοσιογράφος Δημήτρης Σταμούλης.

Η εκπομπή Ράδιο Παντιέρα μεταδίδεται από τους 106,7 στα FM στην Αττική, καθώς και μέσω του διαδικτυακού ραδιοφώνου της ertopen.com. Επίσης, το πρόγραμμα αναμεταδίδεται από τον ραδιοφωνικό σταθμό του σωματείου Εργαζομένων Αλουμινίου στους 97,3, στη Βοιωτία, τη Φωκίδα, και την Βόρεια Πελοπόννησο. Από τον ραδιοφωνικό σταθμό του Εργατικού Κέντρου της Εύβοιας στους 96,5 και στα Χανιά στους 1134 χιλιόκυκλους στα μεσαία.

Η 25η εκπομπή, «Στη δουλειά & στον αγώνα», που παρουσιάζει και επιμελείται ο Γιώργης Χρήστου και μεταδίδεται από το ραδιόφωνο της ΕΡΤopen στους 106,7 FM, έχει επετειακό χαρακτήρα, με αναφορές από την Εργατική Πρωτομαγιά του 1886 στο Σικάγο, την «Κόκκινη Πρωτομαγιά», μέχρι τον πρώτο εορτασμό της Πρωτομαγιάς στην Ελλάδα το 1893, την Πρωτομαγιά στη Θεσσαλονίκη το 1936, την εκτέλεση των 200 κομμουνιστών το 1944 στο Σκοπευτήριο της Καισαριανής και το «περίεργο» θανατηφόρο τροχαίο του Αλέκου Παναγούλη το 1976.

Η εκπομπή μεταδόθηκε στις 02-05-2016.

ΜΕΡΟΣ ΠΡΩΤΟ: Από τον αμερικανικό εμφύλιο μέχρι την Εργατική Πρωτομαγιά του Σικάγο

ΜΕΡΟΣ ΔΕΥΤΕΡΟ: Από την πρώτη εν Ελλάδι εργατική Πρωτομαγιά μέχρι το... τροχαίο του Παναγούλη



ΑΠΟΜΑΓΝΗΤΟΦΩΝΗΣΗ

---

«Στη δουλειά και στον αγώνα», και σήμερα, από την εκπομπή για τον κόσμο της εργασίας, που επιμελείται και παρουσιάζει ο Γιώργης Χρήστου, και μεταδίδεται από το ραδιόφωνο της ΕΡΤopen, την ελεύθερη φωνή της κοινωνίας. Στη ρύθμιση των ήχων ο Μανώλης Σάλλας.

Το ραδιόφωνο της ΕΡΤopen ακούγεται: από τους 106,7 FM στην Αττική, τους 97,3 και το ραδιοφωνικό σταθμό του Σωματείου Εργαζομένων Αλουμινίου σε Βοιωτία, Φωκίδα και Βόρεια Πελοπόννησο, τους 96,5 και από το ραδιοφωνικό σταθμό του Εργατικού Κέντρου της Εύβοιας, και τέλος από τους 1.134 χιλιόκυκλους στα μεσαία στην περιοχή των Χανίων. Επιπλέον, το πρόγραμμα του ραδιοφώνου της ΕΡΤopen μπορείτε να το παρακολουθήσετε, να το ακούσετε μέσω της ιστοσελίδας www.ertopen.com.

Η ΕΡΓΑΤΙΚΗ ΠΡΩΤΟΜΑΓΙΑ ΕΙΝΑΙ ΑΡΓΙΑ ΚΑΙ ΟΧΙ ΑΠΕΡΓΙΑ

Στη σημερινή εκπομπή που θα διαρκέσει δύο ώρες το θέμα θα είναι ένα και μοναδικό: Η Εργατική Πρωτομαγιά, η οποία είναι επέτειος με παγκόσμιο χαρακτήρα προς τιμήν των ανθρώπων της μισθωτής εργασίας, των εργαζομένων δηλαδή, των συνταξιούχων αλλά και των άνεργων. Με συγκεντρώσεις και πορείες, η εργατική τάξη βρίσκει την ευκαιρία να προβάλει τα κοινωνικά και οικονομικά της επιτεύγματα και να καθορίσει το διεκδικητικό της πλαίσιο για το μέλλον.
Η Πρωτομαγιά είναι ΑΠΕΡΓΙΑ, λοιπόν, και όχι αργία, όπως συμβαίνει στην Ελλάδα αλλά και σε πολλές χώρες του κόσμου.

Είναι απεργία και ημέρα αγωνιστικής μνήμης των εργαζομένων όλου του κόσμου για να τιμηθούν τα θύματα της εργατικής τάξης στην πολύχρονη και διαρκή πάλη για την κοινωνική της απελευθέρωση, αλλά και ημέρα αγωνιστικής διεκδίκησης και πάλης για την αντιμετώπιση της επίθεσης του κεφαλαίου και των κυβερνήσεων που το υπηρετούν και για την επίλυση των οξυμένων προβλημάτων της, κυρίως της ανεργίας, της λιτότητας, των ελαστικών εργασιακών σχέσεων και της συρρίκνωσης των εργασιακών και κοινωνικών της δικαιωμάτων.

Και ουδείς έχει το δικαίωμα να τη μεταφέρει λογίζοντάς την σαν αργία, όπως έκανε φέτος η συγκυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ-ΑΝΕΛ με απόφαση του υπουργείου Ανεργίας, Κοινωνικής Απασφάλισης και Κοινωνικού Εξευτελισμού και όχι υπουργείου Εργασίας, Κοινωνικής Ασφάλισης και Κοινωνικής Αλληλεγγύης, όπως θέλετε να λέγεται.

Aν και ουσιαστικά η Πρωτομαγιά «φύτρωσε» το 1886 στις HΠA, ως εργατική γιορτή, καθιερώθηκε στις 20 Ιουλίου 1889, κατά τη διάρκεια του ιδρυτικού συνεδρίου της Δεύτερης Σοσιαλιστικής Διεθνούς στο Παρίσι, σε ανάμνηση του ξεσηκωμού των εργατών του Σικάγου την 1η Μαΐου 1886, που διεκδικούσαν το οκτάωρο και καλύτερες συνθήκες εργασίας, ξεσηκωμός που κατέληξε σε αιματοχυσία λίγες μέρες αργότερα, με την επέμβαση της αστυνομίας και των μπράβων της εργοδοσίας. Aυτή ήταν η σημαντικότερη απόφαση που πήραν στο Παρίσι οι 400 περίπου εκπρόσωποι των εργατών από 20 χώρες.

Στη σχετική απόφαση αναφέρεται: «... Θα οργανωθεί μια μεγάλη διεθνής εκδήλωση για μια καθορισμένη ημερομηνία, με τέτοιο τρόπο, ώστε οι εργάτες σε όλες τις χώρες και σε όλες τις πόλεις ν’ απευθύνουν ταυτόχρονα μια συγκεκριμένη μέρα, προς τις δημόσιες αρχές, ένα αίτημα για να καθοριστεί η εργάσιμη μέρα σε οκτώ ώρες και να τεθούν σε ισχύ οι άλλες αποφάσεις του Διεθνούς Συνεδρίου του Παρισιού. Eνόψει του ότι μια τέτοια εκδήλωση έχει ήδη αποφασιστεί από την Aμερικανική Oμοσπονδία Eργασίας στο συνέδριό της, το Δεκέμβρη του 1888 στο Σεντ Λούις για την 1η του Mάη 1890, η μέρα αυτή γίνεται δεκτή σαν η μέρα για τη διεθνή εκδήλωση. Oι εργάτες των διαφόρων χωρών θα πρέπει να οργανώσουν την εκδήλωση με τρόπο ανάλογο προς τις συνθήκες της χώρας τους».



Σήμερα, 130 χρόνια μετά την εξέγερση των εργατών στο Σικάγο και την κατάκτηση με το αίμα τους μιας σειράς εργατικών δικαιωμάτων, όπως το 8ωρο, βιώνουμε μια άνευ προηγουμένου επιστροφή στην πριν της Πρωτομαγιάς του 1886 εποχή.

Η επέλαση του νεοφιλελεύθερου και παγκοσμιοποιημένου καπιταλισμού, η επέλεση των ιμπεριαλιστών ξηλώνει κατακτήσεις που είχαν κερδηθεί με αγώνες από την εργατική τάξη σε όλο το ιστορικό προτσές. Το κράτος και το κεφάλαιο σαν οδοστρωτήρες περνούν πάνω από τις ζωές του κόσμου της εργασίας και του λαού, εκμεταλλευόμενα την απουσία ισχυρού εργατικού - συνδικαλιστικού κινήματος.

Από τη Μεταπολίτευση και μετά και ειδικά σήμερα, στη χώρα μας, τα συνδικάτα και κυρίως τα δευτεροβάθμια και τα τριτοβάθμια, όπως η ΓΣΕΕ, έχουν γεμίσει από γραφειοκράτες συνδικαλιστές, απεσταλμένους από τα κόμματα τους, εργατοπατέρες, οι οποίοι έπαιξαν και παίζουν το ρόλο του κεφαλαίου, το ρόλο του ξεπουλήματος των εργατικών αγώνων. Πρωτοβάθμια σωματεία, που θα έπρεπε να είναι το ζωντανό «κύτταρο» της πάλης των εργαζομένων, έχουν μετατραπεί σε σωματεία-σφραγίδες για να αναπαράγουν τη θέση τους κάποια κομματικά και συνδικαλιστικά στελέχη και να διαιωνίζουν μεταξύ τους την εξουσία τους σε όλους τους βαθμούς της συνδικαλιστικής πυραμίδας. Όπως είναι πασιφανές, τα απονεκρωμένα συνδικάτα και τα επίσης άδεια εργατικά κέντρα δεν μπορούν να είναι εστίες εργατικής αντίστασης, καθώς οι από τα κάτω της κοινωνίας δεν βρίσκουν τον εαυτό τους μέσα σε αυτά.

Συνεπώς, αυτό που χρειάζεται είναι η οργάνωση του κόσμου της εργασίας, των συνταξιούχων, των άνεργων, της νεολαίας στη βάση της κοινωνίας, από κάτω, σε πρωτοβάθμια ταξικά σωματεία και ομοσπονδίες αλλά και σε άλλες κοινωνικές και πολιτικές συλλογικότητες, αντιρατσιστικές, αντιφασιστικές και νεολαιίστικες οργανώσεις, μακριά από «πουλημένες» συνδικαλιστικές ηγεσίες με έναν και μόνον στόχο: την ανατροπή του νεοφιλελευθερισμού, των μνημονιακών πολιτικών και όλων όσοι τις υπηρετούν, όπως η σημερινή συγκυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ – ΑΝΕΛ.

Και επαναλαμβάνω: μακριά από τη «χούφτα» εκείνη των συνδικαλιστών που ξεπούλησαν το εργατικό κίνημα, τους εργατικούς αγώνες και δεν αγωνίζονται -όπως είναι φυσικό- για συλλογικές συμβάσεις εργασίας και για τα δικαιώματα των εργαζομένων και δεν επιδιώκουν δυναμικές απεργίες με ορίζοντα την γενική πανεργατική απεργία διαρκείας, με τη συμμετοχή του λαού, αλλά μόνο κάτι 24ωρες ή 48ωρες απεργίες - τουφεκιές που μόνο ως βαλβίδα αποσυμπίεσης της οργής των εργαζομένων και του λαού λειτουργούν.

ΟΙ ΑΠΑΡΧΕΣ ΤΟΥ ΑΙΤΗΜΑΤΟΣ ΓΙΑ ΚΑΘΙΕΡΩΣΗ ΤΟΥ 8ΩΡΟΥ

Και πριν περάσουμε στα γεγονότα του Σικάγο του 1886, να σας πω εν τάχει για τις απαρχές του αιτήματος για καθιέρωση του 8ωρου και τις απεργίες των αμερικανών σιδηροδρομικών το 1877.

Οι απαρχές του αιτήματος για 8ωρη εργασία εντοπίζονται τη δεκαετία του 1860 εν μέσω του αμερικανικού εμφυλίου πολέμου. Ο χαρισματικός συνδικαλιστής και πρόεδρος της Διεθνούς Ένωσης Μεταλλεργατών Γουίλιαμ Σέλβις κατήγγειλε τους βιομηχάνους μετάλλου για υπερκέρδη λόγω του πολέμου, ενώ ταυτόχρονα έδιναν μισθούς πείνας στους μεταλλεργάτες. Η καθιέρωση της 8ωρης εργασίας δε θα βελτίωνε απλώς την ποιότητα ζωής των εργατών, αλλά θα τους παρείχε τον απαραίτητο ελεύθερο χρόνο για την μόρφωσή τους, με σκοπό να είναι σε θέση να δημιουργήσουν ένα συνεταιριστικό σύστημα παραγωγής που θα καταργούσε το καταναγκαστικό και ανταγωνιστικό καπιταλιστικό σύστημα.

Οι ιδέες αυτές είχαν σχηματοποιηθεί από τον εργατοτεχνίτη Άιρα Στιούαρτ ο οποίος προσέβλεπε στη χειραφέτηση του μισθωτού εργάτη. Μαζί με τους οπαδούς του ο Στιούαρτ ιδρύει συνδέσμους για το 8ωρο και το 1866 ιδρύονται η Εθνική Ένωση Εργασίας και ο Γενικός Σύνδεσμος για το 8ωρο στο Σικάγο. Στα συνέδρια της ΕΕΕ διακηρύσσεται η εργατική ενότητα μακριά από διακρίσεις ράτσας ή εθνικότητας. Με τη συντονισμένη πίεση προς το Ρεπουμπλικανικό και δημοκρατικό κόμμα πετυχαίνεται η νομοθέτηση της οκτάωρης εργασίας. Ο νόμος αυτός, ωστόσο, δε θα εφαρμοζόταν ποτέ.

Την ημέρα της υποτιθέμενης εφαρμογής του, 1 Μαΐου 1867, οι εργοδότες αρνήθηκαν μονομερώς την εφαρμογή του και οι απεργίες και πορείες που εκδηλώθηκαν σε απάντηση κατεστάλησαν βίαια με τη χρήση εθνοφρουράς και αστυνομίας.

Μετά την ήττα του 1867 και λίγο μετά το θάνατο του Σίλβις, ο αγώνας για το οκτάωρο ατόνησε. Στα χρόνια που ακολούθησαν σημειώθηκαν αγώνες από άνεργους με το πρωτοφανές τότε αίτημα για το «δικαίωμα στην εργασία» και με μαχητικές κινητοποιήσεις για την κατάργηση του νόμου κλεισίματος των μπαρ τις Κυριακές.

Το καλοκαίρι του 1877 ξεσπάει απεργία στο Μάρτινσμπουργκ της Δυτικής Βιρτζίνια απο μηχανοδηγούς τρένου που αντιδρούσαν σε περικοπές μισθών. Οι απόπειρες απεργοσπασίας από την εθνοφρουρά οδήγησαν στο θάνατο έναν εργάτη και έναν εθνοφρουρό. Οι ταραχές επεκτείνονται στη Βαλτιμόρη όπου δολοφονούνται ακόμη 10 εργάτες από την εθνοφρουρά. Η πόλη στρατιωτικοποιήθηκε πλήρως με εθνοφρουρά και οπλισμένους πολίτες-βοηθούς αστυνόμων.

Η καταστολή υπήρξε αμείλικτη: 30 νεκροί απεργοί μεταξύ τους και παιδιά και καμία απώλεια για τις δυνάμεις καταστολής. Επρόκειτο για τη μεγαλύτερη εξέγερση μετά τον εμφύλιο η οποία θα προκαλούσε την αναβάθμιση των δυνάμεων καταστολής, αριθμητικά και τεχνολογικά. Ακολούθησαν εκλογικές αναμετρήσεις στο δήμο. Οι εκλογικές ήττες του Πάρσονς αλλά και νοθείες τον έκαναν να θυμηθεί αργότερα πως «τότε ήταν που άρχισα να αντιλαμβάνομαι τη ματαιότητα της πολιτικής μεταρρύθμισης».

ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΟ & ΚΟΙΝΩΝΙΚΟ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ ΤΟΥ ΣΙΚΑΓΟ 1860-1890

Για να γίνει αντιληπτό το περιβάλλον στο οποίο έδρασε το συνδικαλιστικό κίνημα της εποχής πρέπει να σημειώσουμε κάποια πράγματα για το οικονομικό και κοινωνικό περιβάλλον της περιόδου εκείνης. Το Σικάγο, την περίοδο 1860-1890, ήταν ένας διεθνής πόλος έλξης εργατικού δυναμικού. Κάθε δέκα χρόνια από το 1860 μέχρι το 1890 ουσιαστικά διπλασίαζε τον πληθυσμό του εξαιτίας της αθρόας μετανάστευσης βασικά Ευρωπαίων οικονομικών μεταναστών κυρίως από τη Γερμανία, Ιρλανδία, την Τσεχία, τις Σκανδιναβικές χώρες, την Ελλάδα κ.α.

Είναι χαρακτηριστικό πως τη δεκαετία του 1870 οι μετανάστες αποτελούσαν το 40% του πληθυσμού και το 56% του εργατικού δυναμικού ενώ τη δεκαετία του 1880 μόλις το ένα πέμπτο των κατοίκων του Σικάγο ήταν γηγενείς προτεστάντες. Μεγάλο μέρος της ομάδας των εργατών μεταξύ των οποίων και εκείνοι που έπαιξαν σημαντικό ρόλο στην στρατολόγηση, προπαγάνδιση και οργάνωση των εργατών ήταν μετανάστες από τη Γερμανία (όπως π.χ. ο Όγκαστ Σπάις, ο Γιόχαν Μόστ, ο Μάικλ Σουάμπ). Οι μετανάστες εργάτες οργανώθηκαν κοινωνικά συστήνοντας αντίστοιχες γειτονιές.

Τα καπιταλιστικά κέρδη φυσικά δεν μοιράζονταν με αποτέλεσμα το Σικάγο να αποτελεί ουσιαστικά δύο πόλεις, μια για τους πλούσιους προνομιούχους και μια για τους φτωχούς, άνεργους ή εργαζόμενους εργάτες. Οι οικονομικές κρίσεις επίσης δεν έλειπαν μέσα σε αυτά τα χρόνια και κατά τη διάρκειά τους η ανεργία και η ανέχεια τσάκιζε τους εργάτες. Οι εργατικές διεκδικήσεις, όπως προανέφερα, αντιμετωπίστηκαν ήδη από τα χρόνια του εμφυλίου με καταστολή. Εξαναγκασμός για επιστροφή στη δουλειά από το στρατό, μαύρες λίστες για τους συνδικαλισμένους εργάτες και ταμπέλες εθνοπροδοσίας για τους απεργούς.



ΠΡΩΤΟΜΑΓΙΑ 1886: Η «ΚΟΚΚΙΝΗ ΠΡΩΤΟΜΑΓΙΑ»

Τα εργατικά συνδικάτα των ΗΠΑ αποφάσισαν την έναρξη απεργιακών κινητοποιήσεων την 1η Μαΐου 1886 για το οκτάωρο, ωθούμενα από τις επιτυχημένες διεκδικήσεις των καναδών συντρόφων τους. Την περίοδο εκείνη το κανονιστικό πλαίσιο εργασίας στις ΗΠΑ ήταν σχεδόν ανύπαρκτο και οι εργοδότες μπορούσαν να απασχολούν το προσωπικό τους κατά το δοκούν, ακόμη και τις Κυριακές.

Γράφει μεταξύ άλλων ο Χρ. Ριζόπουλος στην εφημερίδα «Σημερινή» της Τρίτης 30 Απριλίου του 1946:«Η εργατική πρωτομαγιά εγεννήθη από την πάλην της εργατικής τάξεως διά την διεκδίκησιν του οκταώρου εργασίας. Και είναι ηλικίας 60 ετών. Εγεννήθη, ακριβώς, την 1η Μαίου 1886, εις το Σικάγον. Επεκράτησε δε να λέγεται και “Κόκκινη Πρωτομαγιά”, διότι η πρώτη οργανωμένη εργατική εκδήλωσις υπήρξε μία ημέρα αίματος και θανάτου».

Να υπενθυμίσω σε αυτό το σημείο ότι ήταν τον Οκτώβριο του 1884, όταν η Αμερικανική Ομοσπονδία των Εργατικών Ενώσεων στο Συνέδριό της στο Σικάγο υιοθέτησε το σύνθημα 8-8-8, δηλαδή: «Οκτώ ώρες εργασία, οκτώ ώρες ανάπαυσις, μόρφωσις και ψυχαγωγία, οκτώ ώρες ύπνος» και όρισε την 1η Μαΐου 1886 ως ημέρα γενικής απεργίας.

Συνεχίζει ο Ριζόπουλος στην εφημερίδα «Σημερινή» για την Πρωτομαγιά του 1886: «Αι Εργατικαί Ενώσεις προητοιμάζοντο εντατικώς δια την “μεγάλην ημέραν” και το εργατικό κίνημα προσέλαβε τοιαύτην έκτασιν, ώστε πολλοί εργοδόται εδέχοντο εκ των προτέρων την συμφωνίαν των 8 ωρών. Την οριοθετειθείσαν ημέραν εξερράγησαν 5.000 απεργίαι και έλαβον χώραν επιβλητικαί διαδηλώσεις εις όλας τας μεγάλας πόλεις της Αμερικής».

«Η 1η του Μάη ήταν μια θαυμάσια μέρα. Ο παγωμένος άνεμος της λίμνης, που συχνά ήταν πολύ διαπεραστικός την άνοιξη, ξαφνικά έπεσε και είχε βγει ένας δυνατός ήλιος. Όλα ήταν ήσυχα, τα εργοστάσια άδεια, οι αποθήκες κλειστές, τα φορτηγά βαγόνια αχρησιμοποίητα, οι δρόμοι έρημοι, οι οικοδομές παρατημένες, δεν έβγαινε καπνός από τα φουγάρα των εργοστασίων και οι μάντρες των ζώων ήταν σιωπηλές.

»Ήταν Σάββατο, εργάσιμη μέρα. Ομως οι εργάτες γελώντας, κουβεντιάζοντας και ντυμένοι με τα καλά τους, κατευθύνονταν μαζί με τις γυναίκες και τα παιδιά τους, στη λεωφόρο Μίτσιγκαν. Ο δρόμος είχε αποκτήσει ατμόσφαιρα γιορτής… Έξω από τον κύριο όγκο της διαδήλωσης και στους γειτονικούς δρόμους ήταν παραταγμένοι λόχοι αστυνομικών και ειδικών δυνάμεων, έτοιμοι να επιβάλουν “το νόμο και την τάξη”. Σε στρατηγικά σημεία, στις στέγες, ήταν μαζεμένοι αστυνομικοί, Πίνκερτον και αξιωματικοί της εθνοφρουράς, κρατώντας όπλα και άλλα σύνεργα πολέμου. Στους στρατώνες, 1.350 εθνοφρουροί με στολή, οπλισμό και πολυβόλα περίμεναν το σύνθημα για να δράσουν.

»Σε ένα κεντρικό κτήριο γραφείων μαζεύτηκαν ηγετικά στελέχη της Επιτροπής Πολιτών. Συνεδρίαζαν όλη την ημέρα και έπαιρναν αναφορές από έξω για την επικείμενη σύγκρουση. Αυτοί ήταν το γενικό επιτελείο που συντόνιζε τη μάχη για τη διάσωση του Σικάγου από το κομμουνιστικό οχτάωρο», αναφέρεται στο το βιβλίο «Η άγνωστη ιστορία του εργατικού κινήματος των ΗΠΑ» (εκδόσεις Σύγχρονη Εποχή) των Ρίτσαρντ Ο. Μπόγιερ και Χέρμπερτ Μ. Μόρε.

Στην απεργία πήραν μέρος περίπου 350.000 εργάτες σε 1.200 εργοστάσια των ΗΠΑ. Την Πρωτομαγιά του 1886 έγινε στο Σικάγο η πιο μαχητική πορεία, με τη συμμετοχή 90.000 ανθρώπων. Στην κεφαλή της πορείας ήταν ο αναρχοσυνδικαλιστής Άλμπερτ Πάρσονς, η γυναίκα του Λούσι και τα επτά παιδιά τους. Το πρώτο αίμα χύθηκε δύο ημέρες αργότερα έξω από το εργοστάσιο ΜακΚόρμικ στο Σικάγο. Απεργοσπάστες προσπάθησαν να διασπάσουν τον απεργιακό κλοιό και ακολούθησε συμπλοκή. Η Αστυνομία και οι μπράβοι της επιχείρησης, των εργοδοτών επενέβησαν δυναμικά. Σκότωσαν τέσσερις απεργούς και τραυμάτισε πολλούς, προκαλώντας οργή στην εργατική τάξη της πόλης. Να σημειωθεί ότι επικεφαλής της ομάδας περιφρούρησης της απεργίας ο Αύγουστος Σπις, o Σαμουήλ Φίλντεν και Αλμπερ Πάρσον οι οποίοι έβγαλαν πύρινους λόγους.

Την επομένη αποφασίστηκε συλλαλητήριο καταδίκης της αστυνομικής βίας στην Πλατεία Χεϊμάρκετ, με πρωτοστατούντες τους αναρχικούς. Η συγκέντρωση ήταν πολυπληθής και ειρηνική. Το κακό, όμως, δεν άργησε να γίνει. Οι αστυνομικές δυνάμεις πήραν εντολή να διαλύσουν διά της βίας τη συγκέντρωση και τότε από το πλήθος των απωθούμενων διαδηλωτών ρίφθηκε μια χειροβομβίδα προς το μέρος τους, η οποία εξερράγη, σκοτώνοντας έναν αστυνομικό και τραυματίζοντας δεκάδες. Η αστυνομία άνοιξε πυρ κατά βούληση κατά των συγκεντρωμένων, με αποτέλεσμα να σκοτωθούν τουλάχιστον τέσσερις διαδηλωτές και να τραυματιστεί απροσδιόριστος αριθμός, ενώ έξι αστυνομικοί έχασαν τη ζωή τους από πυρά (φίλια ή των διαδηλωτών παραμένει ανεξακρίβωτο), ανεβάζοντας τον αριθμό τους σε επτά.

Διαβάζω από το βιβλίο «Η άγνωστη ιστορία του εργατικού κινήματος των ΗΠΑ» των Ρίτσαρντ Ο. Μπόγιερ και Χέρμπερτ Μ. Μόρε: Ξαφνικά φωνές ακούστηκαν: «Προσοχή! Η αστυνομία!». Από το τέρμα του δρόμου φάνηκαν οι 180 αστυφύλακες σε στρατιωτικό σχηματισμό, με τα γκλομπ στα χέρια. Επικεφαλής ήταν ο αστυνόμος Μπόνφιλντ και ο αστυνόμος Γουόρντ. Ο κόσμος άρχισε να τρέχει. Ο Γουόρντ σταμάτησε μπρος στο βαγόνι και είπε στον κατάπληκτο Φίλντεν: «Εν ονόματι του λαού της πολιτείας του Ιλινόις, διατάζω να διαλυθεί αμέσως και ειρηνικά αυτή η συγκέντρωση». «Μα, Αστυνόμε», είπε ο Φίλντεν με σβησμένη φωνή, «είμαστε ειρηνικοί». Για μια στιγμή έγινε σιωπή. Μέσα στη νύχτα ακουγόταν ο θόρυβος των ποδιών που έτρεχαν. Ξαφνικά ένα κόκκινο φως έλαμψε και ακούστηκε μια τρομερή έκρηξη. Κάποιος είχε ρίξει μια βόμβα. Ακολούθησε φοβερή σύγχυση. Η αστυνομία πυροβολούσε άγρια προς όλες τις κατευθύνσεις, άνθρωποι έπεφταν στη γη, πολλοί είχαν τραυματιστεί, άλλοι έτρεχαν, έβριζαν, βογκούσαν καθώς τους ποδοπατούσαν ή τους χτυπούσαν με τα γκλομπ οι μανιασμένοι αστυνομικοί, ένας από τους οποίους είχε σκοτωθεί και εφτά ήταν βαριά τραυματισμένοι.

«ΤΩΡΑ ΑΙΜΑ!»

Την άλλη μέρα το Σικάγο και όλη η χώρα είχαν μεταμορφωθεί σε ένα τέρας που διψούσε για εκδίκηση. «Με την έκρηξη της βόμβας», γράφει ο Ντέιβιντ στην αναφορά του στα γεγονότα της Χέιμάρκετ, «ο Τύπος έχασε και το τελευταίο ίχνος αντικειμενικότητας… Ενας χαρακτηριστικός τίτλος ούρλιαζε: «ΤΩΡΑ ΑΙΜΑ!.. Μια βόμβα που ρίχτηκε στις γραμμές της αστυνομίας εγκαινιάζει το έργο του θανάτου». Η Νιου Γιορκ Τρίμπιουν έγραφε: «… ο όχλος έμοιαζε να έχει χάσει τα λογικά του, διψούσε για αίμα. Μένοντας σταθερά στη θέση, έριξε καταιγισμούς πυρών στους αστυνομικούς». Από την αρχή κιόλας, πολλοί σκέφτηκαν ότι η βόμβα ήταν έργο προβοκατόρων και αργότερα αυτή η υπόθεση υποστηρίχτηκε εν μέρει και από την αστυνομία. Οι εφημερίδες της χώρας δήλωναν με ένα στόμα ότι δεν είχε σημασία αν ο Πάρσονς, ο Σπάις και ο Φίλντεν είχαν βάλει τη βόμβα ή όχι. Έπρεπε να κρεμαστούν για τις πολιτικές απόψεις τους, για τα λόγια τους και τη γενική δραστηριότητά τους. Οσο περισσότεροι ταραχοποιοί παραδίνονταν στο δήμιο, τόσο το καλύτερο.

Για τη βομβιστική επίθεση, που προκάλεσε τον θάνατο του αστυνομικού, κατηγορήθηκαν οι αναρχοσυνδικαλιστές Άουγκουστ Σπις, Γκέοργκ Έγκελ, Άντολφ Φίσερ, Λούις Λινγκ, Μίκαελ Σβαμπ, Σάμουελ Φίλντεν, Όσκαρ Νίμπι και Άλμπερτ Πάρσονς, που ήταν από τους οργανωτές της διαδήλωσης. Όλοι, εκτός του Πάρσονς και του Φίλντεν, ήταν γερμανοί μετανάστες. Η δίκη των οκτώ ξεκίνησε στις 21 Ιουνίου 1886, με δικαστή τον Τζόζεφ Γκάρι. Ο εισαγγελέας Τζούλιους Γκρίνελ ζήτησε τη θανατική ποινή και για τους οκτώ κατηγορουμένους, χωρίς να προσκομίσει κανένα στοιχείο που να τους συνδέει με τη βομβιστική επίθεση. Απλώς, είπε ότι οι κατηγορούμενοι ενθάρρυναν με τους λόγους τους τον άγνωστο βομβιστή να πραγματοποιήσει την αποτρόπαια πράξη του, γι' αυτό κρίνονται ένοχοι συνωμοσίας.

Η απολογία του Σπις είναι ιστορική: «Κύριοι δικασταί, αν σκέπτεσθε σοβαρώς ότι με τις κρεμάλες μπορείτε να σταματήσετε το κίνημα, που εξωθεί εκατομμύρια γονατισμένων από την καταπίεσιν εργατών προς την εξέγερσιν, είσθε, μα την αλήθεια, «πτωχοί τω πνεύματι». Τότε, θα μας κρεμάσετε με το δίκηο σας. Έπειτα, αυτό είναι το καλύτερο που έχετε να κάμετε. Κρεμάστε μας! Αλλά, η κατάληξις, ποια θα είναι; Εάν δεν την βλέπετε, εγώ σας την αγγέλλω. Γύρω σας, κάτω σας, δίπλα σας, πάνω σας, από όλες τις μεριές σας, θεριεύει μια φωτιά. Το έδαφος σαλεύει κάτω από τα πόδια σας. Βαδίζετε, κυριολεκτικώς, επάνω σε μια υπόγεια φωτιά. Θέλετε να την αγνοήτε; Δεν θα την αποφύγετε. Θέλετε να απαλλαγήτε, άπαξ δια παντός, από όλους τους "συνωμότας"; Απαλλαγήτε από τους αυθέντας της βιομηχανίας, οι οποίοι εδημιούργησαν την ανήθικον περιουσίαν των από το κλεμμένο αντίτιμον της εργασίας που δεν επληρώθη. Καταργήσατε τον εαυτό σας Κύριοι Προνομιούχοι. Διατί; Διότι σεις, με την συμπεριφοράν σας, είσθε οι πρώτοι υποκινηταί της επαναστάσεως. Καταργήσατε την αρπαγήν και την λεηλασίαν, Κύριοί μου. Αλλά, αυτή είναι η απασχολησίς σας. Είναι η ανήθικος αποστολή μιας εκατοντάδος ανθρώπων, οι οποίοι προτιμούν ν’ απολαμβάνουν το παν, χωρίς να κάμνουν τίποτε...»

Από την πλευρά της, η υπεράσπιση έκανε λόγο για προβοκάτσια και συνέδεσε τη βομβιστική επίθεση με το διαβόητο πρακτορείο ντετέκτιβ «Πίνκερτον», που συχνά χρησιμοποιούσαν οι εργοδότες ως απεργοσπαστικό μηχανισμό. Οι ένορκοι εξέδωσαν την ετυμηγορία τους στις 20 Αυγούστου 1886 κι έκριναν ενόχους και τους οκτώ κατηγορούμενους.

Διαβάζω και πάλι από το βιβλίο «Η άγνωστη ιστορία του εργατικού κινήματος των ΗΠΑ» των Ρίτσαρντ Ο. Μπόγιερ και Χέρμπερτ Μ. Μόρε: «Από την αρχή κιόλας, πολλοί σκέφτηκαν ότι η βόμβα ήταν έργο προβοκατόρων και αργότερα αυτή η υπόθεση υποστηρίχτηκε εν μέρει και από την αστυνομία. Το πρωί όμως της 5ης του Μάη, αλλά και πολλές μέρες αργότερα, δεν ήταν φρόνιμο να εκφράζονται τέτοιες σκέψεις. “Συνάντησα πολλές παρέες και άκουσα τις συζητήσεις τους γύρω από τα γεγονότα της  προηγούμενης νύχτας”, γράφει ένας κάτοικος του Σικάγο εκείνης της εποχής. Όλοι ήταν σίγουροι ότι δράστες του φοβερού εγκλήματος ήταν οι ομιλητές της συγκέντρωσης και άλλοι υποκινητές των εργατών. “Κρεμάστε τους πρώτα και μετά τους δικάζετε”, ήταν μια φράση που άκουγα συνέχεια… Η ατμόσφαιρα ήταν φορτισμένη από θυμό, φόβο και μίσος..Οι εφημερίδες της χώρας δήλωναν με ένα στόμα ότι δεν είχε σημασία αν ο Πάρσονς, ο Σπάις και ο Φίλντεν είχαν βάλει τη βόμβα ή όχι. Έπρεπε να κρεμαστούν για τις πολιτικές απόψεις τους, για τα λόγια τους και τη γενική δραστηριότητά τους. Όσο περισσότεροι ταραχοποιοί παραδίνονταν στο δήμιο, τόσο το καλύτερο. “Το αίσθημα δικαιοσύνης του λαού”, έλεγε η Σικάγκο Τρίμπιουν, “απαιτεί οι ευρωπαίοι δολοφόνοι Ογκαστ Σπάις, Μάικλ Σβαμπ (ένα άλλο μέλος του ΔιεθνούςΣυνδέσμου Εργαζομένων) και Σάμιουελ Φίλντεν να συλληφθούν, να δικαστούν και να απαγχονιστούν για φόνο… Απαιτεί ακόμα να συλληφθεί ο εγκληματίας Α. Ρ. Πάρσονς, που ντρόπιασε τη χώρα με τη γέννησή του σ’ αυτήν, να δικαστεί και να απαγχονιστεί για φόνο”».

Οι Σπις, Έγκελ, Φίσερ, Λινγκ, Σβαμπ, Φίλντεν και Πάρσονς καταδικάστηκαν σε θάνατο, ενώ ο Νίμπι σε κάθειρξη 15 ετών. Μετά την εξάντληση και του τελευταίου ενδίκου μέσου, ο κυβερνήτης της Πολιτείας του Ιλινόις, Ρίτσαρντ Όγκλεσμπι, μετέτρεψε σε ισόβια τις θανατικές ποινές των Σβαμπ και Φίλντεν, ενώ ο Λιγκ αυτοκτόνησε στο κελί του. Έτσι, στις 11 Νοεμβρίου 1887 οι Σπις, Πάρσονς, Φίσερ και Έγκελ οδηγήθηκαν στην αγχόνη, τραγουδώντας τη «Μασσαλιώτιδα». Η δίκη των οκτώ θεωρείται από διαπρεπείς αμερικανούς νομικούς ως μία από τις σοβαρότερες υποθέσεις κακοδικίας στην ιστορία των ΗΠΑ.

Στις 26 Ιουνίου 1893 ο κυβερνήτης του Ιλινόις, Τζον Πίτερ Άλτγκελντ παραδέχθηκε ότι και οι οκτώ καταδικασθέντες ήταν αθώοι και κατηγόρησε τις αρχές του Σικάγου ότι άφησαν ανεξέλεγκτους τους ανθρώπους του «Πίνκερτον». Ως μια ύστατη πράξη δικαίωσης έδωσε χάρη στους φυλακισμένους Φίλντεν, Νίμπε και Σβαμπ. Αυτό ήταν και το πολιτικό του τέλος. Αργότερα, ο επικεφαλής της αστυνομίας του Σικάγου, που έδωσε την εντολή για τη διάλυση της συγκέντρωσης, καταδικάσθηκε για διαφθορά. Μέχρι σήμερα παραμένει ανεξακρίβωτο ποιος ήταν ο δράστης της βομβιστικής επίθεσης.

1893: ΑΡΧΙΖΕΙ Ο ΕΟΡΤΑΣΜΟΣ ΤΗΣ ΕΡΓΑΤΙΚΗΣ ΠΡΩΤΟΜΑΓΙΑΣ ΚΑΙ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ

Στη χώρα μας, ο πρώτος εορτασμός της Εργατικής Πρωτομαγιάς έγινε το 1893, στην Αθήνα, με πρωτοβουλία του Κεντρικού Σοσιαλιστικού Συλλόγου του Σταύρου Καλλέργη. Η 1η Μαΐου ήταν Σάββατο και εργάσιμη. Έτσι, επελέγη η Κυριακή 2 Μαΐου, για να έχει η γιορτή μαζικό χαρακτήρα.

Σύμφωνα με την εφημερίδα «Σοσιαλιστής», που εξέδιδε ο Καλλέργης, στις 5 το απόγευμα της Κυριακής συγκεντρώθηκαν στο Στάδιο πάνω από 2.000 σοσιαλιστές και εργαζόμενοι. Η «Εφημερίς» τους υπολόγισε μόνο σε 200 και σημείωνε σε άρθρο της: «Οι πλείστοι εξ αυτών ήσαν εργάται, ευπρεπώς κατά το πλείστον ενδεδυμένοι, με ερυθράς κονκάρδας επί της κομβιοδόχης, και πολύ ήσυχοι άνθρωποι. Αυτοί είναι οι πρώτοι σοσιαλισταί εν Ελλάδι, και συνήλθον χθες εις το πρώτον αυτών εν Αθήναις συλλαλητήριον».

Οι συγκεντρωμένοι ενέκριναν ψήφισμα το οποίο είχε ως εξής: «Συνελθόντες σήμερον την 2 Μαΐου, ημέραν Κυριακήν και ώραν 5 μ.μ. εν τω Αρχαίω Σταδίω, οι κάτωθι υπογεγραμμένοι μέλη του Κεντρικού Σοσιαλιστικού Συλλόγου» και υπό μισθόν πάσχοντες εψηφίσαμεν: Α) Την Κυριακήν να κλείωσι τα καταστήματα, καθ' όλην την ημέραν, και οι πολίται ν' αναπαύωνται. Β) Οι εργάται να εργάζωνται 8 ώρας την ημέραν. Γ) Ν' απονέμηται σύνταξις εις τους εκ της εργασίας παθόντας και καταστάντας ανικάνους προς διατήρησιν εαυτών και της οικογενείας των. Δ) Το συμβούλιον του «Κεντρικού Σοσιαλιστικού Συλλόγου» να επιδώση το ψήφισμα εις την Βουλήν».

Το ψήφισμα επεδόθη, τελικά, στον Πρόεδρο της Βουλής την 1η Δεκεμβρίου 1893 από τον Σταύρο Καλλέργη. Ο πρωτοπόρος σοσιαλιστής ανήλθε στη συνέχεια στο δημοσιογραφικό θεωρείο και περίμενε με ανυπομονησία από τον Πρόεδρο της Βουλής να το εκφωνήσει. Αυτός κωλυσιεργούσε και «ησχολείτο εις την ανάγνωσιν ετέρων αναφορών προερχομένων εκ διαφόρων προσώπων και πραγματευομένων κατά το μάλλον και ήττον περί ανέμων και υδάτων», όπως έγραψε στον «Σοσιαλιστή».

Ο Καλλέργης διαμαρτυρήθηκε μεγαλοφώνως και με εντολή του Προέδρου συνελήφθη για διατάραξη της συνεδρίασης. Οι στρατιώτες της φρουράς, αφού τον κτύπησαν με τα κοντάκια των όπλων τους, τον μετέφεραν στο αστυνομικό τμήμα, όπου παρέμεινε επί διήμερο. Στις 9 Δεκεμβρίου 1983 δικάστηκε και καταδικάστηκε σε φυλάκιση 10 ημερών, τις οποίες εξέτισε στις φυλακές του Παλαιού Στρατώνα. Με τον περιπετειώδη αυτό τρόπο έληξε και τυπικά ο πρώτος εορτασμός της Εργατικής Πρωτομαγιάς στην Ελλάδα.

Τον επόμενο χρόνο, οι σοσιαλιστικές ενώσεις επανέλαβαν τον εορτασμό στο Παναθηναϊκό Στάδιο, με ομιλητές τον Πλάτωνα Δρακούλη και τον Σταύρο Καλλέργη. Στα αιτήματα προστέθηκε και η κατάργηση της θανατικής ποινής. Μετά το τέλος της εκδήλωσης, οι αρχές έκαναν συλλήψεις και ο εορτασμός της «εργατικής Πρωτομαγιάς» απαγορεύτηκε.

ΠΡΩΤΟΜΑΓΙΑ 1911: ΔΙΑΔΗΛΩΣΕΙΣ ΣΕ 19 ΠΟΛΕΙΣ ΜΕΤΑ ΣΥΛΛΗΨΕΩΝ

Στην Ελλάδα, θα χρειαστεί να περάσουν δεκαεπτά χρόνια, έως ότου επιχειρηθεί εκ νέου η οργάνωση εργατικών εκδηλώσεων την Πρωτομαγιά. Την 1η Μαΐου του 1911, η Φεντερασιόν στη Θεσσαλονίκη, οργανώνει συλλαλητήριο. Στην Αθήνα, την ίδια μέρα, πραγματοποιείται συγκέντρωση στο Μετς με πρωτοβουλία της σοσιαλιστικής ομάδας του Νίκου Γιαννιού και σύνθημα «8 ώρες δουλειά, 8 ώρες ανάπαυση και 8 ώρες ύπνο».

Στη Θεσσαλονίκη, επεμβαίνει η Αστυνομία και συλλαμβάνονται οι ηγέτες της Φεντερασιόν, Αβραάμ Μπεναρόγια, Σαμπετάι Λεβί και Σαμουήλ Γιονά. Ο πρώτος μαζικός εορτασμός της Πρωτομαγιάς θα γίνει ταυτόχρονα σε δώδεκα πόλεις το 1919, ένα χρόνο μετά την ίδρυση της ΓΣΕΕ. Οι εκδηλώσεις της Πρωτομαγιάς επαναλαμβάνονται τα επόμενα χρόνια, με κοινό χαρακτηριστικό τη διάσπαση του συνδικαλιστικού κινήματος, τη χαμηλή συμμετοχή των εργαζομένων και την καταστολή.

ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ 1936: ΤΟ «ΕΛΛΗΝΙΚΟ ΣΙΚΑΓΟ» ΚΑΙ Ο «ΕΠΙΤΑΦΙΟΣ»

Τα γεγονότα της Θεσσαλονίκης την Πρωτομαγιά του 1936, θα μπορούσαν να χαρακτηριστούν ως το «ελληνικό Σικάγο». Η διεθνής ύφεση του 1929 είχε προκαλέσει σημαντική πτώση στις εξαγωγές του καπνού και της σταφίδας. Η πτώχευση του 1932 είχε επιδεινώσει την κατάσταση και από τις αρχές του 1936, ξεσπούν απεργιακές κινητοποιήσεις στην Αθήνα, στην Καλαμάτα, στη Θεσσαλονίκη, στη Δράμα και στην Ξάνθη. Από την αρχή του έτους και έως την επιβολή της δικτατορίας στις 4 Αυγούστου, είχαν προκηρυχθεί περισσότερες από 200 τοπικές και γενικές απεργίες.

Ειδικότερα, στη Βόρεια Ελλάδα η αλλαγή στον τρόπο παραγωγής του καπνού είχε επιφέρει μεγάλη ανεργία στον κλάδο. Παράλληλα, ο μεγάλος αριθμός των προσφύγων που αναζητούσαν εργασία είχε μειώσει τις αμοιβές των καπνεργατών, τουλάχιστον κατά 50%, ενώ η συλλογική σύμβαση του κλάδου δεν είχε ανανεωθεί από το 1924. Οι καπνεργάτες αποτελούσαν στη βόρεια Ελλάδα ένα συμπαγή κλάδο, ο οποίος αριθμούσε την εποχή εκείνη περισσότερους από 40.000 εργαζομένους με αναπτυγμένη συνδικαλιστική συνείδηση, ήδη από την εποχή της Φεντερασιόν.

Στις 29 Απριλίου ο κλάδος ξεκίνησε γενική απεργία. Τα βασικά αιτήματα ήταν η αναπροσαρμογή του ημερομισθίου, το οποίο είχε φθάσει τις 65 έως 70 δραχμές για τους άνδρες και τις 24 έως 30 για τις γυναίκες. Η εφαρμογή του νόμου «περί Τόγκας» όριζε υψηλότερες κατώτερες αμοιβές, τη βελτίωση των παροχών του κλαδικού ταμείου για τους «παρήλικας και τους φυματικούς» και τη χορήγηση έκτακτου επιδόματος 500 δραχμών στους άνεργους καπνεργάτες ενόψει των εορτών του Πάσχα. Στις διεκδικήσεις είχαν ενταχθεί και πολιτικά αιτήματα, όπως «η χορήγηση γενικής αμνηστίας εις τους πολιτικούς φυλακισμένους, εξορίστους και καταδικασμένους και ιδιαίτερα των καπνεργατικών στελεχών».

Από την 1η και έως τις 8 Μαΐου, οι απεργίες και οι κινητοποιήσεις επεκτείνονται στις Σέρρες, στη Δράμα, στην Ξάνθη, στον Λαγκαδά, στον Βόλο και στην Καρδίτσα. Ταυτόχρονα οι βιομήχανοι και οι έμποροι καπνού έκλεισαν τις επιχειρήσεις τους κηρύσσοντας λόκ άουτ. Στις 9 Μαΐου ξεκινά γενική απεργία στη Θεσσαλονίκη, στην οποία συμμετέχουν και άλλοι κλάδοι σε ένδειξη συμπαράστασης στους καπνεργάτες. Οργανώνονται συλλαλητήρια και πορείες, ενώ η Χωροφυλακή προσπαθεί να εμποδίσει τους διαδηλωτές να κατευθυνθούν προς το Διοικητήριο (το κτίριο που στεγάζεται σήμερα η γραμματεία Μακεδονίας Θράκης).

Τα επεισόδια ξεκίνησαν από τη συμβολή των οδών Βενιζέλου και Εγνατίας, όπου το συνδικάτο των αυτοκινητιστών είχε στήσει οδόφραγμα. Οι αυτοκινητιστές προσπάθησαν να απελευθερώσουν συνάδελφό τους που είχε συλληφθεί και η χωροφυλακή απάντησε με πυροβολισμούς. Σκοτώθηκε ο Τάσος Τούσης. Ο νεκρός μεταφέρεται πάνω σε μια πόρτα από διαδηλωτές που κατευθύνονται προς το Διοικητήριο και οι ταραχές γενικεύονται.

Ο απολογισμός είναι 16 νεκροί και δεκάδες τραυματίες. Την επομένη, οι κηδείες των θυμάτων μετατρέπονται με μαζικές διαδηλώσεις. Στις 11 Μαΐου κηρύσσονται απεργίες διαμαρτυρίας σε πολλές πόλεις της χώρας και στις 13 Μαΐου πανελλαδική απεργία.

Η αναταραχή τερματίζεται την επομένη, με σημαντικές υποχωρήσεις από την πλευρά των καπνεμπόρων, ενώ το κράτος υπόσχεται να χορηγήσει συντάξεις στις οικογένειες των θυμάτων.

Ο θρήνος της μητέρας πάνω από το νεκρό γιο της απαθανατίστηκε από τον φωτογραφικό φακό και ενέπνευσε τον ποιητή Γιάννη Ρίτσο, στο έργο «Επιτάφιος».

ΕΠΙΒΟΛΗ ΤΗΣ ΔΙΚΤΑΤΟΡΙΑΣ ΤΗΣ 4ης ΑΥΓΟΥΣΤΟΥ ΑΠΟ ΜΕΤΑΞΑ

Τον Ιούλιο ξεσπούν νέες απεργίες και μετά τη δημοσίευση του διατάγματος, το οποίο καθιστά υποχρεωτική την διαιτησία σε κάθε περίπτωση εργατικής διαφοράς, τα συνδικάτα κηρύσσουν γενική πανελλαδική απεργία για τις 5 Αυγούστου του 1936. Με αφορμή την απεργία αυτή, ο Ιωάννης Μεταξάς ζητά από τον τότε βασιλιά Γεώργιο Β' την αναστολή των άρθρων του Συντάγματος, που προστατεύουν τις ατομικές ελευθερίες και στις 4 Αυγούστου επιβάλλει δικτατορία.

Οι συγκεντρώσεις και οι απεργίες απαγορεύονται και επιβάλλεται κρατικός έλεγχος στα συνδικάτα. Λίγους μήνες αργότερα, στις 7 Απριλίου του 1937, με τον Αναγκαστικό Νόμο 606/1937 το καθεστώς καθιερώνει την τελευταία εβδομάδα του Απριλίου σαν «Εβδομάδα Εργατικής Αλληλεγγύης» και την 1η Μαΐου σαν «Ημέρα Εορτασμού της Εργασίας».

Ο νόμος προβλέπει, μεταξύ άλλων, ηθικές αμοιβές σε εργαζόμενους αλλά και σε εργοδότες, οι οποίοι θα κριθούν από τους υπευθύνους της Εργατικής Εστίας αν έχουν προσφέρει στην βελτίωση της εθνικής παραγωγής, «ώστε να απονέμονται αι προσήκουσαι τιμαί εις την εργασίαν εν τη εθνική ιδεολογική και πραγματική αυτής έννοια λαμβανομένης». Οι αμοιβές απονέμονται την 1η Μαΐου παράλληλα με οργανωμένες εκδρομές εργαζομένων στην ύπαιθρο και πολιτιστικές εκδηλώσεις στα εργατικά κέντρα. Επιβάλλεται, επίσης, ειδική εισφορά στους εργοδότες προς την Εργατική Εστία, πέντε δραχμών ανά μισθωτό, προκειμένου να καλυφθούν οι δαπάνες για τις δραστηριότητες αυτές.

1η ΜΑΪΟΥ 1944: Η ΕΚΤΕΛΕΣΗ ΤΩΝ 200 ΚΟΜΜΟΥΝΙΣΤΩΝ ΣΤΗΝ ΚΑΙΣΑΡΙΑΝΗ

Κατά την περίοδο της τριπλής κατοχής, και συγκεκριμένα το 1942 και το 1943 τα παράνομα συνδικάτα επιχειρούν να σπάσουν τις απαγορεύσεις των αρχών κατοχής με μικρές κινητοποιήσεις σε ορισμένους κλάδους, όπως τα μηχανουργεία, με συμβολικούς κυρίως στόχους. Η πρωτομαγιά του 1944 θα καταγραφεί στη συλλογική μνήμη, όχι λόγω των εργατικών κινητοποιήσεων, αλλά εξαιτίας ενός τρομερού εγκλήματος, το οποίο συνδέεται, με την «Εργατική Πρωτομαγιά».

Στις 27 Απριλίου του 1944 διμοιρία του 8ου Συντάγματος του ΕΛΑΣ Πελοποννήσου σκοτώνει, σε ενέδρα στον δρόμο Μολάων Σπάρτης στη Λακωνία, τον Γερμανό στρατιωτικό διοικητή Πελοποννήσου, στρατηγό Φράντς Κρεχ και τρεις άνδρες της συνοδείας του. Σε αντίποινα, ο στρατός κατοχής αποφάσισε «την εκτέλεση 200 κομμουνιστών, καθώς και την εκτέλεση όλων των ανδρών που θα συλλαμβάνονται μεταξύ Μολάων και Σπάρτης».

Παρά τις προσπάθειες των οργανώσεων του ΕΑΜ και του αρχιεπισκόπου Δαμασκηνού για τη διάσωσή τους, η απόφαση υλοποιήθηκε και οι εκτελέσεις των 200 έγιναν την 1η Μαΐου στο Σκοπευτήριο της Καισαριανής. Από αυτούς, οι 170 ήταν πρώην κρατούμενοι των φυλακών της Ακροναυπλίας και οι 30 πρώην εξόριστοι από την Ανάφη, που είχαν συλληφθεί για «κομμουνιστική δράση» πριν από την Κατοχή. Ανάμεσά τους πολλά συνδικαλιστικά στελέχη και ο πρώην βουλευτής του ΚΚΕ Στέλιος Σκλάβαινας.

Η πρώτη ανοικτή συγκέντρωση για την Πρωτομαγιά μετά τον πόλεμο γίνεται στο Παναθηναϊκό Στάδιο, σχεδόν αμέσως μετά τα Δεκεμβριανά. Μετά τη λήξη του Εμφυλίου πολέμου, ο εορτασμός γίνεται με πολλές δυσκολίες, κυρίως σε κλειστούς χώρους, καθώς υπάρχουν σοβαροί περιορισμοί στις δημόσιες συναθροίσεις και την πολιτική δράση. Οι διοικήσεις της ΓΣΕΕ διορίζονται από τα δικαστήρια, τακτική που θα συνεχισθεί έως τη Μεταπολίτευση και σε ορισμένες περιπτώσεις μετά από αυτήν.

21 ΑΠΡΙΛΙΟΥ 67: ΔΙΚΤΑΤΟΡΙΑ ΣΥΝΤΑΓΜΑΤΑΡΧΩΝ – ΑΠΑΓΟΡΕΥΣΗ ΚΑΘΕ ΣΥΓΚΕΝΤΡΩΣΗΣ

Με την κήρυξη της δικτατορίας των συνταγματαρχών, στις 21 Απριλίου του 1967, επιβλήθηκε ο στρατιωτικός νόμος και απαγορεύτηκε κάθε συγκέντρωση. Σχεδόν ένα χρόνο μετά, στις 15 Απριλίου του 1968, το καθεστώς καθιερώνει την Πρωτομαγιά ως αργία με τον Αναγκαστικό Νόμο 380/68. Σύμφωνα με το πρώτο άρθρο του νόμου, η πρωτομαγιά μπορεί να κηρύσσεται υποχρεωτική αργία με απόφαση του υπουργού Απασχόλησης, διαφορετικά εντάσσεται στις προαιρετικές αργίες.

Ο πρώτος εορτασμός της Εργατικής Πρωτομαγιάς, σε συνθήκες νομιμότητας θα γίνει τον Μάιο του 1975. Η 1η Μαΐου συνέπιπτε με τη Μεγάλη Παρασκευή και η διοίκηση της ΓΣΕΕ με το Εργατικό Κέντρο όρισαν σαν ημέρα του εορτασμού τις 9 Μαΐου. Η απεργιακή συγκέντρωση πραγματοποιήθηκε μπροστά από το δημαρχείο της Αθήνας και ήταν ιδιαίτερα μαζική. Ανάλογη συγκέντρωση έγινε και στη Θεσσαλονίκη μπροστά στο Εργατικό Κέντρο της Πόλης.



ΤΟ ΘΑΝΑΤΗΦΟΡΟ ΤΡΟΧΑΙΟ ΤΟΥ ΑΛΕΚΟΥ ΠΑΝΑΓΟΥΛΗ

Εφέτος, συμπληρώθηκαν 40 χρόνια από το θάνατο του αντιστασιακού ήρωα του Αλέκου Παναγούλη. Ξημερώματα Σαββάτου Πρωτομαγιάς του 1976 το αυτοκίνητο του 38χρονου βουλευτή Αλέξανδρου Παναγούλη τρέχει με μεγάλη ταχύτητα στη λεωφόρο Βουλιαγμένης κατευθυνόμενο προς τη Γλυφάδα, ενώ δίπλα του ένα ή δύο αυτοκίνητα μοιάζουν σαν να κάνουν κόντρα μαζί του. Δευτερόλεπτα αργότερα ακούγεται ένας μεγάλος κρότος και ένα σύννεφο καπνού και σκόνης απλώνεται στη δεξιά πλευρά του δρόμου. Οι πρώτοι περαστικοί που πλησιάζουν στο ατύχημα για να βοηθήσουν βρίσκουν τον Αλέκο Παναγούλη ετοιμοθάνατο στο πίσω κάθισμα του αυτοκινήτου. Μετά από λίγα δευτερόλεπτα ξεψυχάει. Από την επόμενη ημέρα ο όρος «πολιτική δολοφονία» είναι σε όλα τα στόματα. Ο «μοναδικός αντιστασιακός» δεν άφηνε κανέναν αδιάφορο, μέσα στο έντονο πολιτικοποιημένο κλίμα της εποχής.

Και ο εισαγγελέας της υπόθεσης Δημήτρης Τσεβάς μιλούσε στην αρχή για εγκληματική ενέργεια: «Ερευνάται η υπόθεσις προς πάσα κατεύθυνσιν και αφήνει μεγάλα λογικά περιθώρια στην πιθανότητα της εγκληματικής ενέργειας. Είναι περίεργο τροχαίο ατύχημα. Τόσο περίεργο, ώστε να μην μπορεί κανείς να υποστηρίξει λογικώς ότι είναι ατύχημα». Όλοι ψάχνουν τα άγνωστα «Πεζώ» «Φορντ» «Αλφα Ρομέο» ή «Τζάγκουαρ» που τον έβγαλαν από την πορεία του, ενώ κάποιοι μιλάνε για σφαίρα με αναισθητικό που τον ακινητοποίησε. Η σύγχυση επιτείνει η εμφάνιση του Μιχάλη Στέφα στις 3 Μαΐου, ο οποίος ισχυρίζεται πως προκάλεσε χωρίς δόλο το ατύχημα με ένα ξαφνικό φρενάρισμά του, το οποίο λόγω μεγάλης ταχύτητας ο Παναγούλης δεν μπόρεσε να αποφύγει. Η παρουσία του αυτόκλητου Στέφα, που παρουσιάζεται από τις φιλοκυβερνητικές εφημερίδες σαν μέλος του «Ρήγα Φεραίου», αλλά και η δυσκολία να τεκμηριώσει τα λεγόμενά του στην αναπαράσταση που γίνεται, πείθει μόνο αυτούς που είναι έτοιμοι να πειστούν και πεισμώνει αυτούς που δεν θέλουν να δεχτούν τη θεωρία του ατυχήματος. Όλοι έχουν από ένα δικό τους ερώτημα, ένα δικό τους σενάριο.

Η κηδεία γίνεται στις 5 Μαΐου και μεταβάλλεται σε πάνδημο δημοκρατικό συλλαλητήριο με συνθήματα κατά του Αβέρωφ, ενώ ακούγεται συνέχεια μια κραυγή που θα κοσμούσε τους τοίχους της πόλης για πολλά χρόνια: «ZEΙ». Σε αυτή την παλλαϊκή διακομματική συγκέντρωση – κηδεία δεν παρίστανται ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας Κωνσταντίνος Τσάτσος, ο πρωθυπουργός Καραμανλής, ενώ οι ένοπλες δυνάμεις δεν στέλνουν επίσημο εκπρόσωπο.

Λίγο διάστημα μετά, ένας παρακρατικός με το όνομα Γεώργιος Λεονάρδος είχε μιλήσει για κάποιαοργάνωση «Αράχνη» που δολοφόνησε τον Παναγούλη, αλλά στη δίκη που έγινε κατέπεσαν όλοι οι ισχυρισμοί του και καταδικάστηκε για συκοφαντική δυσφήμηση. Υπήρξε δικαστική καταδίκη για τον θάνατο του Παναγούλη, μόνο που αυτή δεν ήταν για δολοφονία, αλλά για αυτοκινητικό δυστύχημα. Ο Στέφας καταδικάστηκε σε φυλάκιση 11 μηνών και η ποινή εξαγοράστηκε προς 150 δρχ. την ημέρα.

Για τα ΜΜΕ της εποχής, ο θάνατος του Παναγούλη ήταν η σημαντικότερη είδηση μετά την επάνοδο της δημοκρατίας. Τις πρώτες ημέρες που δεν υπήρχαν εφημερίδες λόγω της αργίας της Πρωτομαγιάς και της Κυριακής, Από τη Δευτέρα 3 Μαΐου που κυκλοφόρησαν οι εφημερίδες, παρουσιάστηκαν όλες οι απόψεις, που στην ουσία ήταν οι εξής δύο: δολοφονία ή ατύχημα.

Να θυμίσω πως μετά την ηρωική απόπειρά του να δολοφονήσει τον δικτάτορα Γ. Παπαδόπουλο και τα βασανιστήρια τα οποία υπέστη ο Παναγούλης εξελέγη βουλευτής με την Ένωση Κέντρου, πάλεψε κατά των πολιτικών που συνεργάστηκαν με το δικτατορικό καθεστώς της Χούντας με συνέπεια την παραίτησή του από το κόμμα. Συνέχισε απτόητος τον αγώνα του για απομόνωση των συνεργατών της επταετίας, μέχρι το μοιραίο αυτοκινητιστικό δυστύχημα στο οποίο έχασε τη ζωή του, την Πρωτομαγιά του 1976, λίγες μέρες πριν την αποκάλυψη του φακέλου σχετικά με τα όργανα ασφαλείας της Χούντας (Φάκελος ΕΣΑ).
Η αποκάλυψη του φακέλου δεν έγινε τελικά ποτέ.

Συνέντευξη Τύπου παραχωρεί σήμερα Τετάρτη 4 Μάη, στις 12 το μεσημέρι, στα γραφεία της ΑΔΕΔΥ (Φιλελλήνων και Ψύλλα 2) ο Συντονισμός για το Προσφυγικό – Μεταναστευτικό.

Στη συνέντευξη, θα συμμετάσχουν ο Παύλος Αντωνόπουλος, μέλος του Δ.Σ. της Ε΄ ΕΛΜΕ Αθήνας και του Δ.Σ. του ΚΕΜΕΤΕ της ΟΛΜΕ -που κλήθηκε σε προκαταρκτική εξέταση από την ασφάλεια του Λιμενικού, με βάση εισαγγελική παραγγελία για ανακοίνωση του Συντονισμού που μοιράστηκε στους πρόσφυγες-, καθώς και εκπρόσωποι Σωματείων, Φοιτητικών Συλλόγων και Συλλογικοτήτων του Συντονισμού για το Προσφυγικό-Μεταναστευτικό, εκπρόσωποι από παρόμοιες Πρωτοβουλίες και Συντονισμούς από την υπόλοιπη χώρα, καθώς και άλλοι φορείς και πρωτοβουλίες.

Θα παρουσιαστούν στοιχεία για τις συνέπειες στα δικαιώματα των προσφύγων από τις αποφάσεις της Ε.Ε. και από τη συμφωνία ΕΕ-Τουρκίας. Επίσης, για τα αποτελέσματα των κυβερνητικών πολιτικών στο προσφυγικό και τις επιπτώσεις τους.

Οι τοπικές πρωτοβουλίες θα ενημερώσουν για την εικόνα από τις συνθήκες που επικρατούν στα κέντρα διαμονής προσφύγων και τα προβλήματα που αντιμετωπίζουν οι πρόσφυγες. Θα δώσουμε στοιχεία για τις επιδιωκόμενες αναδιαρθρώσεις με βάση το προσφυγικό σε διάφορους τομείς και την κατεύθυνση των χρηματοδοτήσεων από την Ε.Ε. και την κυβέρνηση.

Επίσης, θα γίνει αναφορά στις επιδιώξεις που υπηρετεί η σχεδιασμένη και ενορχηστρωμένη επιχείρηση στοχοποίησης του Συντονισμού.

Του Γιώργου Μητραλιά

Περνούν πια οι εβδομάδες και οι μήνες και η συνεχώς αναγγελλόμενη από τα γαλλικά ΜΜΕ «κόπωση» και «εξάντληση» του λαϊκού κινήματος ενάντια στον αντεργατικό «νόμο της εργασίας» δεν λέει να επιβεβαιωθεί από τα γεγονότα.

Συμβαίνει μάλιστα το ακριβώς αντίθετο. Το κίνημα απλώνεται πια σε όλη τη Γαλλία, ριζοσπαστικοποιείται όσο κανένα άλλο στα τελευταία 30 χρόνια και εφευρίσκει νέες αμεσοδημοκρατικές δομές συσπείρωσης και δράσης των κινητοποιημένων πολιτών, σαν την Nuit Debout, που ριζώνουν πια στις πλατείες πολλών δεκάδων γαλλικών πόλεων! Και είναι ακριβώς επειδή συμβαίνουν όλα αυτά, που η κυβέρνηση Ολάντ-Βαλς, η δεξιά έως ακροδεξιά αντιπολίτευση των Σαρκοζί-Λε Πεν αλλά και σύσσωμο το γαλλικό κατεστημένο δείχνουν μια πρωτοφανή νευρικότητα, απειλούν θεούς και δαίμονες, και εγκαινιάζουν νέες μορφές δράσης των κατασταλτικών (ΜΑΤ, αστυνομία) και προπαγανδιστικών τους μηχανισμών (ΜΜΕ)!

Και έτσι φτάσαμε αισίως στην πρώτη μέρα του –τόσο σημαδιακού και φορτισμένου με μνήμες- φετινού γαλλικού Μάη που σημαδεύτηκε από μια νέα ομοβροντία κατασταλτικών «νεωτερισμών» του διδύμου Ολάντ-Βαλς με θύμα την παραδοσιακή Πρωτομαγιάτικη διαδήλωση των συνδικάτων. Φανταστείτε λοιπόν δεκάδες χιλιάδες διαδηλωτές μπλοκαρισμένους επί ώρες από εκατοντάδες πάνοπλα ΜΑΤ, να είναι κυριολεκτικά ο ένας πάνω στον άλλο, να μην μπορούν να κάνουν βήμα ούτε μπροστά ούτε πίσω, και επιπλέον να έχουν να αντιμετωπίσουν σε απόσταση μικρότερη του μισού μέτρου φάλαγγες από ΜΑΤ που έχουν εισχωρήσει στις γραμμές των διαδηλωτών και κόβουν σε… φέτες τη διαδήλωση σα να ήταν σαλάμι! Όλα αυτά συνέβησαν τη φετινή Πρωτομαγιά στο κέντρο του Παρισιού και φυσικά, οι εμπνευστές και οργανωτές τους είχαν ένα και μόνο στόχο: να προκαλέσουν το ξέσπασμα οργής των ήδη εξαιρετικά οργισμένων χιλιάδων μαθητών και λοιπών νεολαίων της γαλλικής πρωτεύουσας προκειμένου να υπάρξουν τα τόσο επιθυμητά από την εξουσία και τα ΜΜΕ… έκτροπα που φοβίζουν την περίφημη «σιωπηλή πλειοψηφία»…

Όλες αυτές οι διαρκώς κλιμακούμενες προκλήσεις σε συνδυασμό με την επίσης συνεχώς κλιμακούμενη άγρια βία και χρήση φονικών όπλων κατά των διαδηλωτών (σφαίρες από υλικό πολύ πιο σκληρό από το καουτσούκ) κάνουν πλέον τους πάντες, από τον Σαρκοζί μέχρι τους αναπόφευκτους μεγαλοδημοσιογράφους, να προβλέπουν ότι σύντομα θα υπάρξουν νεκροί. Πέρα από αυτό, είναι όμως γεγονός ότι η κατάσταση βρωμάει μπαρούτι καθώς μέρα με τη μέρα, πληθαίνουν οι νέοι και κυρίως οι πολύ νέοι (μαθητές) που δεν διστάζουν να απαντούν με βία στη βία των ΜΑΤ. Και προσοχή, δεν πρόκειται πια για μικρές ομάδες των γνωστών κουκουλοφόρων (Black Block) αλλά για ένα όλο και πιο μαζικό φαινόμενο, που αποτελεί βέβαια σημείο των καιρών….

Επίσης σημείο των καιρών είναι όμως το γεγονός ότι, παρά τις προφανείς διαφορές τους, το σημερινό γαλλικό κίνημα και εκείνο που υποστηρίζει στις ΗΠΑ τον Μπέρνι Σάντερς, διαθέτουν αρκετά κοινά χαρακτηριστικά: τον έντονο νεολαιίστικο χαρακτήρα τους, τη συνάντηση και συμμαχία νέων και εργαζομένων καθώς και αρκετών συνδικάτων, και κυρίως, την τάση τους να απορρίπτουν το σημερινό κόσμο (και σύστημα) και να οραματίζονται ανοικτά έναν «άλλο» διαφορετικό και εναλλακτικό. Φυσικά στη Γαλλία, χάρη και στις πάντα ζωντανές –όσο πουθενά αλλού- επαναστατικές μνήμες και παραδόσεις, η σημερινή ριζοσπαστικότητα χιλιάδων νέων διαδηλωτών μεταφράζεται στην ανοικτή απόρριψη όλου του «συστήματος» και των πολιτικών του εκπροσώπων και κυρίως, στο διαλαλούμενο «αντικαπιταλισμό» τους, γεγονός που συνιστά όμως ένα φαινόμενο πρωτόγνωρο ακόμα και για τη Γαλλία των τελευταίων δεκαετιών.

Το γιατί αυτής της ακραίας ριζοσπαστικοποίησης πρέπει να αναζητηθεί στην επίσης ακραία κρίση ολάκερου του γαλλικού αστικού πολιτικού προσωπικού. Η «σοσιαλιστική» κυβέρνηση συνεχίζει την ελεύθερη πτώση της, σπάζει συνεχώς όλα τα αρνητικά ρεκόρ δημοφιλίας των τελευταίων αιώνων (!) και βρίσκεται σε κυριολεκτικά αξιοθρήνητη κατάσταση καθώς μάλιστα αμφισβητείται πια ανοικτά από ιστορικές προσωπικότητες του ίδιου του κυβερνώντος Σοσιαλιστικού κόμματος. Από την άλλη μεριά, η δεξιά αντιπολίτευση δεν τα πάει πολύ καλύτερα. Αναξιόπιστη και με τους κύριους ηγέτες της (Σαρκοζί-Ζυπέ-Φιγιόν) να πρωταγωνιστούν σε μια άγρια αδελφοκτόνα παρατεταμένη σύγκρουση, δεν προκαλεί έκπληξη ούτε η πολυδιάσπασή της ούτε το γεγονός ότι 15 νέοι και παλιοί «βαρόνοι» της διεκδικούν την ηγεσία της! Όσο τέλος για το ακροδεξιό Εθνικό Μέτωπο της Μαρίν Λε Πεν, εφαρμόζει και τώρα την πάγια πολιτική που ακολουθεί όταν έχει απέναντι του ένα ανερχόμενο λαϊκό κίνημα: Κάνει την πάπια και περιμένει να περάσει η μπόρα.

Φυσικά, κανείς δεν είναι σε θέση να προβλέψει ποια θα είναι η κατάληξη της υπό εξέλιξη αναμέτρησης της κυβέρνησης Ολάντ-Βαλς με το νεαρό κίνημα των γαλλικών δρόμων και πλατειών. Όμως, ένα πράγμα είναι ήδη βέβαιο: η γαλλική κοινωνία αφυπνίζεται μετά από πολλά χρόνια αφασίας, και κυρίως, μια νέα γενιά πολύ ριζοσπαστικοποιημένων και αποφασισμένων νεολαίων και εργαζομένων αγωνιστών κάνει την ορμητική της είσοδο στην πολιτική και κοινωνική αρένα της χώρας! Μια νέα γενιά Γάλλων αγωνιστών που ψάχνεται… και ψάχνει τον «άλλο» κόσμο και την «άλλη» ζωή που ποθεί και οραματίζεται στις συναρπαστικές και γεμάτες δημιουργικότητα και αλληλεγγύη νύχτες των δεκάδων «Nuit Debout» που γεμίζουν τις πλατείες των γαλλικών πόλεων.

Και αυτό συνοδεία της αυτοσχέδιας γιγάντιας Orchestre Debout των 350 μουσικών και 150 χορωδών (!) που όχι μόνο προσφέρουν σπέρμα εναλλακτικού πολιτισμού αλλά και ρίχνουν μια νοητή γέφυρα στο χρόνο ανάμεσα στο συνεπαρμένο ακροατήριο της σημερινής Πλατείας Δημοκρατίας του Παρισιού και στους τρεις μεγάλους συνθέτες που του ταιριάζουν όσο κανείς άλλος. Από τη μια, ο λάτρης και μελετητής της μουσικής των Μαύρων της Αμερικής Τσέχος Ντβόρζακ που θα εκτιμούσε αφάνταστα τον αντιρατσισμό και την πολυπολιτισμικότητα αυτού του ακροατηρίου, και από την άλλη ο αγωνιστής της ιταλικής ανεξαρτησίας Τζουζέπε Βέρντι που θα αναγνώριζε στη χορωδία αυτών των ερασιτεχνών τους πιο αυθεντικούς εκτελεστές του περίφημου του «χορωδιακού των σκλάβων» που θρηνούν την «τόσο ωραία χαμένη πατρίδα» τους. Όσο τέλος, για τον Μπετόβεν, το πνεύμα του θα πλανιόταν σίγουρα καταχαρούμενο αλλά και συγκινημένο πάνω από το Παρίσι της μεγάλης Γαλλικής Επανάστασης που τόσο αγάπησε και πόθησε να την δει να γίνεται οικουμενική, την ώρα που ακούγονταν και αποκτούσαν όλη τη σημασία τους οι εμπνευσμένοι στίχοι του Χάϊνε στη δικιά του 9η Συμφωνία της παναθρώπινης φιλίας και συναδέλφωσης: «Όλοι οι άνθρωποι γίνονται αδέλφια»!…

Δείτε και ακούστε λοιπόν τα βίντεο αυτής της πρωτόγνωρης λαϊκής συναυλίας που δόθηκε τη νύχτα της –σύμφωνα με τη νέα αρίθμηση του γαλλικού κινήματος- 61ης Μαρτίου 2016 στην περικυκλωμένη από τα γαλλικά ΜΑΤ Place de la Republique του Παρισιού:

Δείτε το Βίντεο εδώ:pandiera

Πηγή: contra-xreos.gr

Του Δημήτρη Σταμούλη*

Ημέρα πανεργατικού αγώνα και απεργίας είναι η 8η Μαΐου αλλά και ημέρα μνήμης και γιορτασμού της Εργατικής Πρωτομαγιάς κόντρα στην προσπάθεια της κυβέρνησης ΣΥΡΙΖΑ-ΑΝΕΛ να «κρατικοποιήσει» και να ευνουχίσει πολιτικά μια από τις πιο σημαντικές επετείους του παγκόσμιου ταξικού εργατικού κινήματος, «μεταφέροντάς» την τήν Τρίτη του Πάσχα.

Η Κυριακή 8 Μαΐου λοιπόν δεν είναι μια συνήθης απεργία στο εμπόριο, δεν αφορά μόνο τους εμποροϋπαλλήλους, που σε αυτή τη συγκυρία είναι τα πρώτα θύματα της προσπάθειας του κεφαλαίου να καταργήσουν μια από τις εναπομείνασες ιστορικές κατακτήσεις του εργατικού κινήματος. Είναι ημέρα αγώνα όλων των εργαζομένων για την υπεράσπιση του δικαιώματός τους στην ξεκούραση, στον ελεύθερο χρόνο, στις κοινωνικές και συλλογικές σχέσεις και δράσεις τους, για λιγότερη δουλειά και δουλειά για όλους, για διεκδίκηση του πλούτου που παράγουν κόντρα στην εκμετάλλευση δίχως όρια του κεφαλαίου.

Πολλά πρωτοβάθμια σωματεία στο χώρο του εμπορίου έχουν προκηρύξει 24ωρη απεργιακή κινητοποίηση την ημέρα αυτή, ενώ η πρωτοβουλία σωματείων προσανατολίζεται σε απεργιακή πρωτομαγιάτικη συγκέντρωση στην Ομόνοια. Παρά την καθυστερημένη απόφασή της, απεργία αποφάσισε και η κλαδική ομοσπονδία ΟΙΥΕ, σε συνεργασία με την ΓΣΕΕ, καλώντας σε συγκέντρωση στην πλατεία Κλαυθμώνος, ενώ το ΠΑΜΕ διοργανώνει συγκέντρωση και συναυλία στο Σύνταγμα.

Μετά από ενάμιση περίπου χρόνο διακυβέρνησης ΣΥΡΙΖΑ-ΑΝΕΛ, και παρά τις περί του αντιθέτου διακηρύξεις κορυφαίων υπουργικών στελεχών, κομματικών εκπροσώπων και συνδικαλιστικών στελεχών του κυβερνώντος κόμματος, ο μνημονιακός νόμος των Σαμαρά – Βενιζέλου – Χατζηδάκη (Ν.4177/2013) που άνοιξε τις πύλες της εργάσιμης Κυριακής, «ζει και βασιλεύει». Όπως όλα δείχνουν, μάλιστα, τίποτα δεν πρόκειται να αλλάξει προς την κατεύθυνση της υπεράσπισης των εργατικών δικαιωμάτων και της κυριακάτικης αργίας.

Όταν η κυβέρνηση άλλαξε χέρια και ανέλαβε ο ΣΥΡΙΖΑ και οι ΑΝΕΛ, πολλά ανακοινώθηκαν περί της υπεράσπισης της αργίας της Κυριακής. Ο γνωστός υπέρμαχος των… νόμων της αγοράς υπουργός Οικονομίας Γ. Σταθάκης, κατά τη διάρκεια της διαδικασίας παράδοσης παραλαβής του υπουργείου του τον Ιανουάριο του 2015, ανάμεσα στα μέτρα που είχε εξαγγείλει ήταν και αυτό της κατάργησης της λειτουργίας των καταστημάτων κατά τη διάρκεια της κυριακάτικης αργίας. Μόλις ένα μήνα αργότερα, όμως, μίλησε για την ανάγκη… εξαίρεσης των τουριστικών περιοχών, όπου το ωράριο θα αποφασίζεται από την τοπική κοινωνία, τον τοπικό εμπορικό σύλλογο και την Περιφέρεια…

Σε ανάλογες «πρακτικές» με τα κυβερνητικά στελέχη του ΣΥΡΙΖΑ, κινήθηκε και το κυβερνητικό κόμμα. Όταν ήταν στην αντιπολίτευση ο ΣΥΡΙΖΑ, στις 19 Γενάρη του 2014, σε ανακοίνωση του Τμήματος Εργατικής Πολιτικής του ΣΥΡΙΖΑ κατηγορούσε την συγκυβέρνηση ΝΔ-ΠΑΣΟΚ, ότι «με πρόσχημα την ανάγκη ενίσχυσης της αγοράς επιχειρεί να καταργήσει οριστικά ακόμα και την κυριακάτικη αργία». Και συμπλήρωνε: «Με το μέτρο των ανοικτών καταστημάτων τις Κυριακές ισοπεδώνουν περαιτέρω τα δικαιώματα των εργαζομένων, απορυθμίζουν τις εργασιακές σχέσεις και δημιουργούν τεράστια προβλήματα σε χιλιάδες εργαζόμενους και τις οικογένειες τους». Σχεδόν ένα χρόνο αργότερα (13/12/2014, αναφερόμενο στην εργάσιμη Κυριακή 14/12, τόνιζε ότι «τα εμπορικά καταστήματα θα είναι ανοιχτά, προκειμένου να εξυπηρετηθούν τα συμφέροντα των πολυεθνικών αλυσίδων και των πολύ μεγάλων καταστημάτων», κάνοντας λόγο για « πολιτικές που «στάζουν αίμα» εργαζομένων» και καλώντας «να αντισταθούμε και να αντεπιτεθούμε μέχρι την ανατροπή τους»!

Ωστόσο, η ομολογία της «ρεαλιστικής» κυβερνητικής τακτικής στο ζήτημα της κυριακάτικης αργίας, προς όφελος βέβαια των μεγάλων πολυκαταστημάτων, σούπερ μάρκετ και του εμπορικού κεφαλαίου, αποδεικνύεται και από προεκλογικό φυλλάδιο του ΣΥΡΙΖΑ τον Σεπτέμβριο του 2015, όπου στον επτάμηνο κυβερνητικό απολογισμό αναφέρεται πως «περιορίσαμε το άνοιγμα των καταστημάτων σε 7 Κυριακές αντί των 52 που είχε συμφωνηθεί».

Αυτός είναι ο βίος και η πολιτεία της διακυβέρνησης ΣΥΡΙΖΑ απέναντι στους χιλιάδες εργαζόμενους στο χώρο του εμπορίου, οι οποίοι αντιτείνουν ότι οι καταναλωτές-εργαζόμενοι δεν χρειάζονται επιπλέον ώρες λειτουργίας για τα καταστήματα, αλλά αυξήσεις στους μισθούς και τις συντάξεις για να μπορούν να ψωνίζουν. Από την άλλη, η εφαρμογή αυτής της πολιτικής σε έναν κλάδο που με βάση τα πρόσφατα στοιχεία της Icap, είναι ο μόνος κερδοφόρος, στο μη χρηματοπιστωτικό τομέα, για το 2014, που συμπεριλαμβάνει μεγάλες εταιρείες όπως αυτές των σούπερ μάρκετ με κέρδη εκατοντάδων εκατ. ευρώ και τζίρους αρκετών δις. ευρώ, δείχνει ποιοι είναι οι πραγματικά ωφελημένοι από την εφαρμογή του μέτρου. Όσον αφορά τις «νέες θέσεις εργασίας», αποδείχτηκε και αυτό φρούδο επιχείρημα καθώς περισσότερο αυξήθηκαν τα λουκέτα και οι απολύσεις καταστημάτων και η εντατικοποίηση και η απλήρωτη εργασία, παρά άνοιξαν νέες επιχειρήσεις…

*Δημοσιεύθηκε στην εφημερίδα ΠΡΙΝ

Θα ακολουθήσει προβολή ντοκιμαντέρ για τον Μάη του 1936

–
Η εκδήλωση θα γίνει στα γραφεία των εκδόσεων «Εργατική Πάλη», Αγ. Κωνσταντίνου 57 στο Μεταξουργείο–

Του ΓΙΑΝΝΗ ΤΟΛΙΟΥ**

Η ιστορική θεώρηση των εννοιών είναι προϋπόθεση για να μη μιλάμε γενικά και αφηρημένα εκτός τόπου και χρόνου. Το «έθνος» και οι «τάξεις» δεν υπήρχαν πάντα, ούτε θα υπάρχουν πάντα.! Η σχέση «πατριωτικού-εθνικού-ταξικού-διεθνιστικού», εκτός την καθαρά θεωρητική κοινωνιολογική πτυχή, συνδέεται στενά με την εθνική ανεξαρτησία, τη λαϊκή κυριαρχία και την πολιτική συμμαχιών της Αριστεράς, η οποία στην τρέχουσα συγκυρίας της χώρα μας σχετίζεται με την ανατροπή των Μνημονίων, την αποδέσμευση από την επιτροπεία του ευρωσυστήματος και τη σοσιαλιστική προοπτική.



Η έννοια του «πατριωτισμού» προηγείται χρονικά του «εθνικού», του «ταξικού» και «διεθνιστικού». Να θυμίσουμε τη γνωστή ρήση του Αισχύλου στην αρχαία Ελλάδα τότε που δεν είχε ακόμα εμφανιστεί η έννοια του έθνους: «Ίτε παίδες ελλήνων ελευθερούτε πατρίδα…».1 Ο πατριωτισμός είναι ηθική και πολιτική αρχή, που συνδέεται με την αγάπη και αφοσίωση στην πατρίδα, την υπερηφάνεια για το παρελθόν και το παρόν της, η έμπρακτη υπεράσπιση των συμφερόντων της. Ο εθνικός μας ποιητής Γ. Ρίτσος στη «Ρωμιοσύνη» γράφει χαρακτηριστικά: «τούτο το χώμα είναι δικό τους και δικό μας».! Ο «πατριωτισμός» κατά το Λένιν «είναι από τα πιο βαθιά αισθήματα, εδραιωμένα από τους αιώνες και τις χιλιετηρίδες των μεμονωμένων πατρίδων».2 Το περιεχόμενο του πατριωτισμού στις ταξικές κοινωνίες αποκτά ερμηνείες ανάλογα με τα ιδιαίτερα συμφέροντα της κυρίαρχης τάξης. Ειδικότερα με την ανάπτυξη του καπιταλισμού και την συγκρότηση των «εθνικών κρατών», έχουμε την εμφάνιση των «εθνικών συμφερόντων», τα οποία η αστική τάξη ταυτίζει με τα δικά της συμφέροντα.


Στην πορεία της κοινωνικής εξέλιξης έχουμε την εμφάνιση ιστορικών μορφών κοινωνικής συμβίωσης (γένος, φυλή, ενώσεις φυλών, εθνότητα, έθνος), ενώ στις ταξικές κοινωνίες έχουμε παράλληλα την εμφάνιση τάξεων, κοινωνικών στρωμάτων και το λαό. Ειδικότερα το «γένος», αποτελούσε κοινωνικο-παραγωγική ομάδα ανθρώπων που ενώνονταν μεταξύ τους με δεσμούς αίματος (πρωτόγονη κοινότητα).» Με τη σειρά της η «φυλή», εμφανίστηκε με τη συνένωση διαφόρων «γενών» που εξουσίαζε μια ορισμένη περιοχή και τη γη της. Στην πορεία με τη στερέωση της εδαφικής κοινότητας, την εδραίωση οικονομικών δεσμών, τη διαμόρφωση στοιχείων κοινής ψυχοσύνθεσης, συγγένειας γλώσσας και καταγωγής, έχουμε τη συνένωση φυλών σε «εθνότητες». Η εθνότητα εμφανίστηκε στην περίοδο κατάρρευσης του πρωτόγονου κοινωνικού συστήματος. Ο Ένγκελς σημειώνει ότι «στα ομηρικά έπη βλέπουμε τις ελληνικές φυλές να είναι ήδη στην πλειονότητα των περιπτώσεων ενωμένες σε μικρές εθνότητες…».3

Το «έθνος» είναι ανώτερη βαθμίδα κοινωνικής συμβίωσης. Ο Μαρξ-Ένγκελς στο «Κομμουνιστικό Μανιφέστο», επισημαίνουν ότι τα «έθνη» δημιουργήθηκαν με την εμφάνιση του καπιταλισμού, τη δημιουργία μιας ενιαίας οικονομικής περιοχής και τη συνένωση του πληθυσμού «γύρω από ένα έθνος, με μια κυβέρνηση, με μια νομοθεσία, με ένα εθνικό ταξικό συμφέρον, με μια τελωνειακή μεθόριο».4 Στη βάση αυτή αναπτύσσονται οι εθνικοί δεσμοί. Για το σχηματισμό των εθνών και της εθνικής συγκρότησης εκτός από την κοινότητα εδάφους, απαιτούνται σταθεροί οικονομικοί δεσμοί μεταξύ των ανθρώπων, κοινή γλώσσα, κοινά ήθη και έθιμα, κοινή ψυχοσύνθεση και πολιτισμός. Το «έθνος» είναι ευρύτερο κοινωνικό φαινόμενο και περιλαμβάνει ανθρώπους που ανήκουν σε διάφορες τάξεις, κοινωνικά στρώματα και ομάδες. Οι διαφορές μεταξύ «έθνους» και «τάξης», συνίσταται στο ότι οι εθνικές σχέσεις χαρακτηρίζονται από μεγαλύτερη σταθερότητα απ’ ότι οι ταξικές σχέσεις, χωρίς να σημαίνει ότι οι ταξικές διαφορές εξαλείφονται χάρη στην ύπαρξη της εθνικής κοινότητας.

Ωστόσο η αστική τάξη ως κυρίαρχη τάξη, ταυτίζει το δικό της ταξικό συμφέρον με το «εθνικό συμφέρον». Ο «εθνικισμός» αποτελεί ιδεολογική έκφραση αυτής της ταύτισης, η οποία παίρνει διάφορες αποχρώσεις (ακραίος εθνικισμός ή σωβινισμός, εθνικοφροσύνη, σοσιαλσωβινισμός, κά). Ο Μαρξ παρ’ ότι στο «Κομμουνιστικό Μανιφέστο» τονίζει ιδιαίτερα το «ταξικό» («οι εργάτες δεν έχουν πατρίδα») και το «διεθνιστικό» («προλετάριοι όλων των χωρών ενωθείτε»), ταυτόχρονα επισημαίνει ότι στην αστική κοινωνία υπάρχει το «έθνος των αστών» και το «έθνος των προλεταρίων» και ότι το «προλεταριάτο πρέπει να γίνει ηγέτιδα τάξη του έθνους», δεδομένου ότι «η αστική τάξη είναι ανίκανη να παραμείνει άλλο κυρίαρχη τάξη της κοινωνίας και να επιβάλλει στην κοινωνία ρυθμιστικό νόμο τους όρους ύπαρξης της».5 Επίσης με αφορμή «Το Ιρλανδικό Ζήτημα», τονίζει ότι η εργατική τάξη του κυρίαρχου καταπιεστικού έθνους (εννοώντας την Αγγλία) δεν μπορεί να αγωνιστεί για την απελευθέρωση της αν δεν υπερασπίσει το δικαίωμα του υπόδουλου έθνους στην ελευθερία του.6

Ο Λένιν στις συνθήκες του ιμπεριαλισμού, θεωρούσε «τη διαίρεση των εθνών σε καταπιεστικά και καταπιεζόμενα ως βασική και αναπόφευκτη».7 Τόνιζε ότι «ο αστικός εθνικισμός και ο προλεταριακός διεθνισμός είναι δύο ασυμβίβαστα εχθρικά συνθήματα, που αντιστοιχούν στα δύο μεγάλα ταξικά στρατόπεδα του καπιταλιστικού κόσμου και εκφράζουν δύο πολιτικές (και επιπλέον δύο κοσμοθεωρίες) στο εθνικό ζήτημα».8 Τέλος θεωρούσε ότι κάθε πόλεμος αμυντικός είναι πατριωτικός, ενώ κάθε πόλεμος κατακτητικός είναι εθνικιστικός, ιμπεριαλιστικός.

Ο «αστικός εθνικισμός» υπονομεύει την ενότητα της εργατικής τάξης, διασπά το εργατικό κίνημα σε εχθρικά εθνικά εργατικά κινήματα. Ωστόσο πρέπει να διακρίνουμε τον «εθνικισμό του καταπιεστικού έθνους» τον οποίο ο προλεταριακός διεθνισμός αντιπαλεύει και τον «εθνικισμό του καταπιεζόμενου έθνους» στον οποίον συμπαρίσταται ο προλεταριακός διεθνισμός (για εθνική απελευθέρωση, εθνική ανεξαρτησία, κατάργηση της αποικιοκρατίας). Αντίθετα ο «αστικός εθνικισμός» προσπαθεί να περιορίσει τον εθνικοαπελευθερωτικό αγώνα στα όρια του καπιταλισμού και αντιπαλεύει την προσπάθεια μετεξέλιξης του αγώνα σε ταξικό για τη σοσιαλιστική προοπτική.

Ο συνδυασμός του «ταξικού» συμφέροντος της εργατικής τάξης με τα πραγματικά λαϊκά και εθνικά συμφέροντα, αποτελεί γνήσια εκδήλωση του «πατριωτισμού» της και δεν έχει σχέση με την «εθνική ενότητα» που κατά καιρούς επικαλούνται εκπρόσωποι της αστικής τάξης στο όνομα εξυπηρέτησης των δικών της συμφερόντων. Μόνο κάτω από συγκεκριμένες συνθήκες εμφανίζεται σύμπτωση των «ταξικών συμφερόντων» των εργατών και των «εθνικών συμφερόντων» του συνόλου της κοινωνίας. Η σωστή κατανόηση της σχέσης πατριωτικού-εθνικού-ταξικού-διεθνιστικού, παίζει κρίσιμο ρόλο στην επεξεργασία σωστής στρατηγικής και τακτικής εκ μέρους του αριστερού-κομμουνιστικού κινήματος.


Οι έννοιες πατριωτισμός, υπεράσπιση της εθνικής ανεξαρτησίας, των λαϊκών συμφερόντων και εργασιακών δικαιωμάτων, μαζί και της διεθνιστικής αλληλεγγύης των λαών, είναι άμεσα συνδεδεμένα με τους αγώνες της Αριστεράς. Η επίθεση της Ιταλίας και της Γερμανίας κατά της Ελλάδος στο Β’ παγκόσμιο πόλεμο, έπληξε όλο το «έθνος» και πρώτα απ’ όλα τον ελληνικό λαό και την εργατική τάξη. Η υπεράσπιση της πατρίδας και η αντίσταση στον κατακτητή, ήταν μια γνήσια εκδήλωση «πατριωτισμού» που συνέπιπτε με τα ταξικά συμφέροντα των εργατών, των αγροτών και όλων των κοινωνικών δυνάμεων που πλήττονταν από την ξένη κατοχή. Είναι άλλο πράγμα το λαθεμένο σύνθημα «υπεράσπιση της πατρίδας» που ρίχτηκε στον Α’ Παγκόσμιο Πόλεμο από τη Β’ Διεθνή («ντεφετισμός» από το defeatism) και αφορούσε τον πόλεμο μεταξύ ιμπεριαλιστικών χωρών και τη «σφαγή» λαών για τα συμφέροντα μια χούφτας μονοπωλίων και άλλο η «υπεράσπιση της πατρίδας» όταν γίνεται επίθεση και κατοχή μιας χώρας από άλλο έθνος.

Γιαυτό έχει δικαιωθεί ιστορικά το ανοικτό γράμμα του γ.γ. του ΚΚΕ, Ν.Ζαχαριάδη που κάλεσε από τη φυλακή τον ελληνικό λαό (31.10.1940), για την υπεράσπιση της πατρίδας. «Ο λαός της Ελλάδας διεξάγει σήμερα έναν πόλεμο εθνικοαπελευθερωτικό, ενάντια στο φασισμό και στο Μουσολίνι….. Έπαθλο για τον ελληνικό λαό και επιστέγασμα για το σημερινό του αγώνα, πρέπει να είναι και θα είναι, μια καινούργια Ελλάδα της δουλειάς, της λευτεριάς, λυτρωμένη από κάθε ξενική ιμπεριαλιστική εξάρτηση, με ένα πραγματικά παλλαϊκό πολιτισμό. Όλοι στον αγώνα, ο καθένας στη θέση του και η νίκη θάναι νίκη του ελληνικού λαού. Οι εργαζόμενοι όλου του κόσμου στέκουν στο πλευρό μας».9

Αντίστοιχα η δημιουργία του ΕΑΜ, ΕΛΛΑΣ, ΕΠΟΝ και ο ηρωικός αγώνας τους, ενέπνευσαν τον ελληνικό λαό και θα μπορούσε μετά την απελευθέρωση να ανοίξει μια άλλη προοπτική για τη χώρα, αν δεν είχαν συμβεί τα γνωστά γεγονότα. Ο γνωστός στοίχος …. «το ΕΑΜ μας έσωσε από την πείνα, θα μας σώσει και από σκλαβιά, έχει πρόγραμμα λαοκρατία….», συμπυκνώνει την αντίληψη μιας σωστής στρατηγικής και τακτικής. Το πατριωτικό συνδυάζεται με το εθνικό-ταξικό, σε μια αλληλουχία φάσεων ενός ενιαίου αγώνα.!!

Από την άλλη, η στάση των αστικών δυνάμεων στην κατοχή της χώρας από τους Ιταλούς και Γερμανούς φασίστες, δεν ήταν πατριωτική. Ένα μέρος έφυγε στην Αίγυπτο, ένα μέρος συνεργάστηκε με τους κατακτητές, ένα μέρος «λούφαξε» και ένα πολύ μικρό μέρος στήριξε αποσπασματικά την αντίσταση. Ακόμα και η δημιουργία του ΕΔΕΣ, με την ενεργή υποστήριξη των Άγγλων, εξυπηρετούσε μεταπολεμικούς σχεδιασμούς για την αποτροπή κατάληψης της εξουσίας από το ΕΑΜ. Από την άλλη οι συνεργάτες των κατακτητών (οι προδότες), βρήκαν μετά την απελευθέρωση την ανοχή, προστασία και αξιοποίηση από τις αστικές δυνάμεις, για τη συντριβή του λαϊκού κινήματος.

Έναν αυθεντικό ορισμό του πατριωτισμού, στις κούφιες κορώνες των εθνικοφρόνων, έδωσε ο Ν.Μπελογιάννης στη δίκη του από το μεταεμφυλιακό καθεστώς, λέγοντας χαρακτηριστικά ότι «ο πατριωτισμός κάθε κόμματος μετριέται μόνο τότε, που η λευτεριά και η εδαφική ακεραιότητα της χώρας διατρέχει κίνδυνο».! Η αστική τάξη σε αυτόν τον αγώνα ήταν απούσα, ενώ πρωτοστάτησε να στηθεί ένα καθεστώς ξενοκρατίας και ξενοδουλείας, που με διάφορες μορφές διαιωνίζεται μέχρι σήμερα.

Το ζήτημα της σχέσης «πατριωτικού-εθνικού-ταξικού-διεθνιστικού», αποκτά μια ακόμα ιδιαίτερη διάσταση με τα λεγόμενα «εθνικά θέματα». Πρώτον, τις ελληνοτουρκικές σχέσεις (υφαλοκρηπίδα, ΑΟΖ, γκρίζες ζώνες Αιγαίο, μουσουλμάνοι Θράκης), δεύτερον, το Κυπριακό, τρίτον, τις σχέσεις με τη FYROM (αμφισβήτηση συνόρων, αλυτρωτισμός και απόπειρα παραχάραξης της ιστορικής έννοιας «Μακεδονία» ως ελληνικής και ταύτιση με τη σλαβο-μακεδονική εθνότητα αιώνες μετά το κράτος των ελλήνων Μακεδόνων). Τέταρτο, σε σχέση με τις δεσμεύσεις στο ΝΑΤΟ, τις σχέσεις με ΗΠΑ και τις βάσεις, καθώς τις υπερεθνικές δεσμεύσεις στα πλαίσια της ΕΕ και ΟΝΕ, που θέτουν υπό αμφισβήτηση ουσιαστικά στοιχεία της εθνικής ανεξαρτησίας και λαϊκής κυριαρχία. Μόνο με διαλεκτική κατανόηση της σχέσης «πατριωτικού-εθνικού-ταξικού-διεθνιστικού», μπορούμε να αποφύγουμε τα ποικίλα πολιτικά «ναρκοπέδια» τόσο του μικροαστικού «εθνικισμού» (…βυθίσατε το Χώρα), ή ιστορικής αποσιώπησης (…το 1922 στην προκυμαία της Σμύρνης υπήρξε ένας συνωστισμός…), ή του δόγματος της εθνικής υποτέλειας «ανήκουμε στη Δύση και σήμερα της «πάση θυσία παραμονής στο ευρώ», είτε από την άλλη έναν αφηρημένο διεθνισμό περί «ανοικτών συνόρων» και μονόπλευρες θεωρήσεις «οι εργάτες δεν έχουν πατρίδα».!

Η προσπάθεια επίλυσης των διαφορών με τις γειτονικές χώρες δεν γίνεται με την εκατέρωθεν τροφοδότηση των «αστικών εθνικισμών», ούτε με την υποστολή υπεράσπισης των εθνικών κυριαρχικών δικαιωμάτων, αφήνοντας χώρο στον εθνικισμό της άλλης πλευράς. Αντίθετα πρέπει να γίνεται στα πλαίσια του διεθνούς δικαίου, του απαραβίαστου των συνόρων, της αποφυγής προκλήσεων και τυχοδιωκτισμών, ετοιμότητας υπεράσπισης της πατρίδας σε περίπτωση ένοπλης επίθεσης, καθώς επίσης με την κατάργηση υποδουλωτικών συμφωνιών και της επικυριαρχίας των ιμπεριαλιστών, που αμφισβητούν την εθνική ανεξαρτησία και λαϊκή κυριαρχία. Εδώ κρίσιμο ρόλο μπορεί να παίξει η «διπλωματία» των λαών και των προοδευτικών κινημάτων, ο γνήσιος «πατριωτισμός» και ο «διεθνισμός» που εδράζετε στον αμοιβαίο σεβασμό κυριαρχικών δικαιωμάτων και συμφερόντων μεταξύ χωρών και λαών.

Ανάλογες εμπειρίες έχουμε και από εθνικοαπελευθερωτικά κινήματα άλλων λαών κατά της αποικιοκρατίας ή κατά αντιδραστικών καθεστώτων. Ειδικότερα ο αγώνας των λαών στις αποικίες για «εθνική αυτοδιάθεση», συνδέθηκε σε πολλές περιπτώσεις με το μη καπιταλιστικό δρόμο ανάπτυξης και τη σοσιαλιστική προοπτική. Παρόμοιες εξελίξεις υπήρξαν με ριζοσπαστικά αστικο-δημοκρατικά κινήματα σε διάφορες χώρες (Αιθιοπία, Βενεζουέλα, κά). Φυσικά οι αστικές και ιμπεριαλιστικές δυνάμεις προσπαθούν να ανατρέψουν ή να ελέγξουν τα προοδευτικά κινήματα και να τα υποτάξουν στα σχέδια τους.

Με βάση την ιστορική εμπειρία, εκτός από τη δημιουργία οργανώσεων στον αντίποδα γνήσια πατριωτικών (περίπτωση της Αγκόλα με τη δημιουργία του εθνικιστικού FNLA απέναντι στο αριστερό MPLA), προσπάθησαν να ελέγξουν τα ίδια τα «μέτωπα» και τις μετέπειτα κυβερνήσεις τους (περίπτωση Κένυα). Αντίθετα η λαϊκή-αντιϊμπεριαλιστική επανάσταση στην Κούβα μετεξελίχτηκε σε σοσιαλιστική, ενώ η επαναστατική κυβέρνηση της Κούβας, δείχνοντας τη διεθνιστική της αλληλεγγύη, υποστήριξε ένοπλα το MPLA στην Αγκόλα, καθώς και το αντιφεουδαρχικό-δημοκρατικό κίνημα της Αιθιοπίας, για την κατανίκηση των φιλο-ιμπεριαλιστικών δυνάμεων. Κάτι ανάλογο είχε γίνει στη δεκαετία του ’30 στην Ισπανία, με τη στήριξη της δημοκρατικής κυβέρνησης από τη «διεθνή ταξιαρχία» εθελοντών, η οποία βέβαια δεν είχε νικηφόρο αποτέλεσμα λόγω της ένοπλης στήριξης του φασίστα Φράνκο από τη ναζιστική Γερμανία. Η παρουσία της «διεθνούς ταξιαρχίας» ήταν ένα υψηλό δείγμα συνδυασμού πατριωτικού-ταξικού-διεθνιστικού καθήκοντος.

4. ΑΣΤΙΚΟΣ «ΚΟΣΜΟΠΟΛΙΤΙΣΜΟΣ» ΚΑΙ ΕΥΡΩΠΑΪΚΗ ΟΛΟΚΛΗΡΩΣΗ

Ωστόσο εκτός από τον «αστικό εθνικισμό» έχουμε τον «αστικό κοσμοπολιτισμό». Ο «κοσμοπολιτισμός» είναι ιδεολογία των κυρίαρχων ελίτ των ιμπεριαλιστικών δυνάμεων για κυριαρχία στον κόσμο. Ο ΛΕΝΙΝ τονίζει ότι: «πάνω από τα συμφέροντα της πατρίδας, του λαού και κάθε τι άλλου, το κεφάλαιο βάζει την προστασία της συμμαχίας των καπιταλιστών όλων των χωρών εναντίων των εργαζόμενων».10 Η ριζοσπαστική αριστερά τάσσεται κατά του κοσμοπολιτισμού ο οποίος τάσσεται στην ουσία κατά του έθνους, των εθνικών παραδόσεων και του εθνικού πολιτισμού των λαών. Είναι υπέρ του εθνικού-πατριωτικού-ταξικού-διεθνιστικού, που έχει ως βάση την ισότιμη συνεργασία μεταξύ χωρών και λαών, την κατάργηση της καπιταλιστικής εκμετάλλευσης, την ανάπτυξη αλληλεγγύης και αμοιβαίου σεβασμού μεταξύ των εθνών.

Σήμερα σε συνθήκες ευρωπαϊκής ολοκλήρωσης και νεοφιλελεύθερης παγκοσμιοποίησης, το πατριωτικό-εθνικό-ταξικό-διεθνιστικό, εμφανίζεται με νέους όρους. Η νεοφιλελεύθερη αφήγηση προσπαθεί με σημαία την ελευθερία των αγορών, να ταυτίσει την «παγκοσμιοποίηση» με την παγκόσμια ενότητα και συναδέλφωση των λαών. Ωστόσο η «παγκοσμιοποίηση» επιχειρεί να υπερβεί τα «εθνικά κράτη» για την εξασφάλιση ελευθερίας δράσης στο κεφάλαιο. Ειδικότερα οι άρχουσες τάξεις της ΕΕ και κυρίως της ευρωζώνης, προκειμένου να διασφαλίσουν ευνοϊκότερες συνθήκες εκμετάλλευσης των εργαζόμενων και ισχυροποίηση της κυριαρχίας τους, είναι διατιθεμένες να αρνηθούν ως ένα βαθμό τις «μικρές πατρίδες» στο όνομα της «μεγάλης πατρίδας». Στην πράξη ωστόσο οι «εθνικές πατρίδες» των ισχυρών χωρών, είναι αυτές που επιβάλουν τη θέληση τους στις «μικρές εθνικές πατρίδες» και αντίστοιχα στους λαούς.

Η οικοδόμηση της «ευρωπαϊκής ενοποίησης» δεν γίνεται με θεμέλιο την ισότιμη συνεργασία, αλλά στη βάση της «ισχύος και του ανταγωνισμού». Μέσα από τους υπερεθνικούς πυλώνες της ΟΝΕ και την χωρίς δημοκρατική νομιμοποίηση λήψη αποφάσεων, δεσμεύονται χώρες και λαοί σε πολιτικές που ακυρώνουν θεμελιώδη εργατικά, δημοκρατικά δικαιώματα και συρρικνώνουν την εθνική και τη λαϊκή κυριαρχία. Αυτό ισχύει ιδιαίτερα για χώρες που εφαρμόζουν Μνημόνια και βρίσκονται σε μόνιμη υπερεθνική επιτήρηση, όπως η Ελλάδα.

Οι δανειακές συμβάσεις και τα αντίστοιχα Μνημόνια που υπέγραψαν οι κυβερνήσεις ΝΔ και ΠΑΣΟΚ και τελευταία ΣΥΡΙΖΑ-ΑΝΕΛ, επιβάλλουν ένα καθεστώς περιορισμένης εθνικής κυριαρχίας και επαχθή μέτρα με δραματικές συνέπειες στον ελληνικό λαό. Οι αστικές δυνάμεις ομνύουν στο «έθνος», στην «πατρίδα», στο «λαό», προκειμένου να στηρίξουν επιλογές που εξυπηρετούν στενά ταξικά τους συμφερόντων. Η πραγματικότητα όμως είναι διαφορετική. Η καλλιέργεια διαφόρων παραλλαγών του «αστικού ευρωπαϊσμού», αποτελεί έκφραση του κοσμοπολιτισμού του κεφαλαίου και υπηρετεί τα συμφέροντα της αστικής τάξης και δη της οικονομικής ελίτ. Σε συνθήκες νεοφιλελεύθερης παγκοσμιοποίησης, η επιδίωξη υπέρβασης των εθνικών κρατών με ανισότιμους όρους, σε όφελος των ισχυρών χωρών και σε βάρος των αδύναμων, εντείνουν τις εθνικές, τις γεωπολιτικές και ταξικές αντιθέσεις

Σήμερα στην ελληνική κοινωνία αναπτύσσεται μια μεγάλη κοινωνική πόλωση, όπου το πατριωτικό-εθνικό, διαπλέκεται στενά με το ταξικό-διεθνιστικό. Ο κύριος όγκος των αστικών δυνάμεων υποστηρίζει την πολιτική των μνημονίων και της παραμονής στην ευρωζώνη και την ΕΕ. Πίσω από την πολιτική της «πάση θυσία παραμονή στο ευρώ», βρίσκονται τα συμφέροντα του μεγάλου κεφαλαίου για εντατικότερη εκμετάλλευση των εργαζόμενων και του ελληνικού λαού, καθώς και τα συμφέροντα των πολυεθνικών εταιριών και των πολυκλαδικών ομίλων, που ενστερνίζονται την ιδεολογία και πολιτική της νεοφιλελεύθερης παγκοσμιοποίησης. Στην ουσία με τα Μνημόνια διεξάγεται ένας «ταξικός πόλεμος» σε βάρος της εργατικής τάξης με την επιβολή της πολιτικής «κοινωνικής ρεβάνς» με σκληρές υπερεθνικές δεσμεύσεις.!!

Από την άλλη υπάρχουν ορισμένα τμήματα της αστικής τάξης (κυρίως ΜμΕ), καθώς και μικροαστικά στρώματα που πλήττονται από τα Μνημόνια και δυσφορούν από τις επιλογές της ευρωζώνης, χωρίς ωστόσο να αμφισβητούν το κυρίαρχο καπιταλιστικό σύστημα. Ταυτόχρονα η συντριπτική πλειοψηφία των εργαζόμενων που πλήττεται από τις επιλογές του ευρωσυστήματος και εγχώριων αστικών δυνάμεων, επιζητεί μια φιλολαϊκή-προοδευτική διέξοδο από την κρίση. Εμφανίζεται αντικειμενικά η δυνατότητα ευρύτερης συμπαράταξης κοινωνικών δυνάμεων κατά των μνημονιακών πολιτικών. Στις αντιμνημονιακές δυνάμεις περιλαμβάνονται οι εργαζόμενοι, αυτοαπασχολούμενοι, μικρομεσαίοι αγρότες, μικροεπιχειρηματίες και άλλα λαϊκά στρώματα, που υφίστανται τις αρνητικές συνέπειες των μνημονίων, καθώς και εκείνοι που παίρνουν θετική στάση στις προοδευτικές αλλαγές που χρειάζεται η κοινωνία.

Η συγκεκριμένη δυνατότητα συμπαράταξης αποκτά «εν δυνάμει» «αντιμονοπωλιακή» αιχμή (κατά μεγάλου κεφαλαίου και των πολυεθνικών), καθώς επίσης «αντιιμπεριαλιστική» (κατά της ευρωζώνης και των ΗΠΑ). Έχει παράλληλα βαθύ δημοκρατικό και πατριωτικό περιεχόμενο, διότι συνδέεται με την υπεράσπιση της εθνικής ανεξαρτησίας και της λαϊκής κυριαρχίας, της πνευματικής κληρονομιάς και της αξιοπρέπειας του ελληνική λαού. Η προσπάθεια καπηλείας από ακροδεξιά μορφώματα τύπου «Εθνική Ενότητα» και πολύ περισσότερο από τα φασιστοειδή της «Χ.Α.», των παραπάνω ιδεών και αξιών, διευκολύνεται ως ένα βαθμό από τη στάση ορισμένων δυνάμεων της Αριστεράς («δεξιάς» ή «αριστερής» απόκλισης) που καλλιεργούν είτε έναν αφηρημένο (αταξικό) «ευρωπαϊσμό» που φθάνει τα όρια της «ευρωλαγνείας» χαρακτηρίζοντας κάθε υπεράσπιση του εθνικού και πατριωτικού ως «εθνική αναδίπλωση» και «εθνο-απομονωτισμό», είτε απορρίπτουν κάθε «πατριωτικό» και «εθνικό» και το αντιπαραθέτουν προς το «ταξικό» και «διεθνιστικό».

Πρόκειται για βαθιά λαθεμένες θεώρησης που παραχωρούν ιδεολογικό και πολιτικό έδαφος σε αντιδραστικές εκφάνσεις του αστικού «εθνικισμού» και «κοσμοπολιτισμού» που είναι σύμφυτοι στη λειτουργία του καπιταλιστικού συστήματος. Αντίθετα η ανάδειξη του ταξικού χρέους των εργαζόμενων κάθε χώρας, για την ανατροπή του καπιταλισμού και ταυτόχρονα η ανάπτυξη της διεθνιστικής αλληλεγγύης μεταξύ λαών και εργαζόμενων, τόσο εντός της ΕΕ όσο και σε όλο τον κόσμο, αποτελεί κρίσιμη προϋπόθεση υπέρβασης του νεοφιλελεύθερου καπιταλισμού. Όπως σημειώνει ο Λένιν, «ο διεθνισμός στην πράξη είναι ένας και μόνο ένας: Η ολόψυχη δουλειά για την ανάπτυξη επαναστατικού κινήματος και επαναστατικού αγώνα στην ίδια σου τη χώρα, την υποστήριξη (με προπαγάνδα, ηθικά, υλικά) ενός τέτοιου αγώνα, μιας τέτοιας γραμμής, αυτής και μόνο, σε όλες χωρίς εξαίρεση τις χώρες».11

5. ΚΥΡΙΑΡΧΗ ΚΑΙ ΒΑΣΙΚΗ ΑΝΤΙΘΕΣΗ ΚΑΙ ΤΟ ΘΕΜΑ ΤΗΣ ΗΓΕΜΟΝΙΑΣ

Η δυνατότητα ευρύτερης συμπαρατάξης αντιμνημονιακών δυνάμεων, φέρνει στο προσκήνιο τη σχέση μεταξύ «κυρίαρχης» και «βασικής» αντίθεσης. Η πρώτη αλλάζει ανάλογα με τις συνθήκες, ενώ η δεύτερη διατηρείται όσο υπάρχει καπιταλισμός. Η κυρίαρχη αντίθεση σήμερα στην ελληνική κοινωνία είναι μεταξύ «μνημονιακών» και «αντιμνημονιακών δυνάμεων». Η θετική επίλυση της κυρίαρχης διευκολύνει την επίλυση της «βασικής» (μεταξύ κεφαλαίου-εργασίας) που σηματοδοτεί τη σοσιαλιστική προοπτική.

Όμως αυτό δεν προκύπτει αυτόματα, αλλά συνδέεται με το θέμα της ηγεμονίας στα πλαίσια του αντιμνημοναικού μπλοκ των κοινωνικών και πολιτικών δυνάμεων. Η εργατική τάξη δεν αρκείται απλά στην ανατροπή των Μνημονίων, αλλά έχει στρατηγικό στόχο την χειραφέτηση της, δηλαδή την υπέρβαση του καπιταλισμού και το σοσιαλιστικό μετασχηματισμό. Παρ’ ότι είναι αριθμητικά μεγαλύτερη δεν σημαίνει αυτόματα και ηγεμονία. Αυτή πρέπει να κατακτηθεί τόσο σε επίπεδο ιδεών, όσο πολιτικών προταγμάτων, κινηματικών δράσεων και ριζοσπαστικής προοπτικής. Δηλαδή απαιτείται διαλεκτικός συνδυασμός του ταξικού με το πατριωτικό, εθνικό και διεθνιστικό.

Ωστόσο σε συνθήκες αυξανόμενης διεθνοποίησης και ολοκλήρωσης των οικονομιών, επιβάλλεται ο αναστοχασμός της σχέσης πατριωτικού-εθνικού-ταξικού-διεθνιστικού. Η απάντηση του αριστερού κινήματος δεν είναι ούτε αποδοχή της «νεοφιλελεύθερης καπιταλιστικής παγκοσμιοποίησης», ούτε της «εθνικής περιχαράκωσης». Αντίθετα η αξιοποίηση των πλεονεκτημάτων της διεθνούς συνεργασίας, μπορεί να γίνει στη βάση της αρχής της ισότιμης συνεργασίας και του αμοιβαίου οφέλους μεταξύ χωρών και λαών, με την ανάπτυξη «διμερών» και «πολυμερών» συμφωνιών, αξιοποιώντας τις θετικές εμπειρίες δημιουργίας προοδευτικών περιφερειακών ολοκληρώσεων τύπου σημερινής ALBA («Μπολιβαριανής διαδικασίας» στη Λατινική Αμερική), καθώς των εμπειριών των χωρών ΚΟΜΕΚΟΝ επί περιόδου «υπαρκτού σοσιαλισμού».

Αντίθετα οι καπιταλιστικές ολοκληρώσεις, ιδιαίτερα οι ολοκληρώσεις ΕΕ και ΟΝΕ, καθώς και οι Συμφωνίες Ελευθέρου Εμπορίου, τύπου ΤΤΙΡ, CETA, ΤΡΡ, ΤiSA, κά, είναι συμφωνίες βίαιης ισοπέδωσης εθνών και λαών και υποταγής τους στα συμφέροντα των πολυεθνικών εταιριών και της διεθνούς χρηματιστικής ολιγαρχίας, καθώς των ιμπεριαλιστικών κέντρων (ΗΠΑ, ΕΕ, Ιαπωνίας). Ο αγώνας κάθε λαού για την ανατροπή του καπιταλισμού, καθώς και η διεθνική αλληλεγγύη των λαών, ιδιαίτερα μεταξύ των εργαζόμενων, αποτελεί κρίσιμο παράγοντα υπερνίκησης των αντιστάσεων του συστήματος και άνοιγμα του δρόμου στη σοσιαλιστική προοπτική.

6. ΠΑΤΡΙΩΤΙΚΟ, ΕΘΝΙΚΟ, ΤΑΞΙΚΟ, ΔΙΕΘΝΙΣΤΙΚΟ ΚΑΙ ΣΟΣΙΑΛΙΣΤΙΚΗ ΠΡΟΟΠΤΙΚΗ

Ωστόσο και με τη μετάβαση στο σοσιαλισμό δεν σημαίνει ότι αυτόματα θα προκύψει η εξάλειψη των εθνικών διαφορών. Η υπέρβαση των εθνών έλεγε με διορατικότητα ο Λένιν «θα γίνει μέσα από την άνθιση και την προσέγγιση των εθνών». Δηλαδή προοπτικά, με τη νίκη του κομμουνισμού σε όλον τον κόσμο θα προκύψει η εθελοντική και απόλυτα φυσική συγχώνευση των εθνών σε μια παγκόσμια κοινότητα. Στην πορεία του σοσιαλιστικού μετασχηματισμού πολλά στοιχεία της εθνικής συνείδησης θα αλλάξουν, ενώ βαθμιαία θα συντελείται και η ταξική ομοιογένεια. Το «ταξικό» θα προσεγγίζει όλο και πιο πολύ με το «πατριωτικό», ενώ το «ταξικό έθνος» θα γίνεται όλο και πιο πολύ συνώνυμο με το «σοσιαλιστικό έθνος». Οι συγκεκριμένες αλλαγές συμβάλουν στην ενίσχυση των στοιχείων υπεράσπισης της «σοσιαλιστικής πατρίδας» και ανάπτυξης του «σοσιαλιστικού πατριωτισμού». Ωστόσο ο εθνικισμός και η εθνική στενότητα, δεν εξαφανίζονται ακόμα και με την προώθηση του σοσιαλιστικού μετασχηματισμού. Χρειάζεται η χρόνια εμπέδωση της ισότιμης συνεργασίας και της φιλίας μεταξύ χωρών και λαών, σε συνδυασμό με την καλλιέργεια της διεθνιστικής αλληλεγγύης και του πατριωτισμού, ώστε βαθμιαία να επιτευχθεί η δημιουργία της παγκόσμιας κοινότητα λαών και εργαζόμενων.  

Παραπομπές:

1. Ο Αισχύλος, με αφορμή τη μάχη της Σαλαμίνας (480 πχ) στην οποία πήρε μέρος, γράφει στην τραγωδία «Οι Πέρσες»: «Ω παίδες Ελλήνων ίτε, Ελευθερούτε Πατρίδα, ελευθερούτε δε παίδας, Γυναίκας, Θεών τε Πατρώων έδη, θήκας τε προγόνων, νυν υπέρ πάντων αγών». (μετάφραση). «Ω τέκνα των Ελλήνων προχωρείτε. Ελευθερώστε την Πατρίδα, τους παίδας, τας γυναίκας, τους ναούς των πατρώων Θεών, τους τάφους των προγόνων. Τώρα υπεράνω όλων ο αγών».

2. Β.Ι.Λένιν, «Άπαντα», τομ. 37, σελ.190.

3. Φ.Ένγκελς, «Η καταγωγή της οικογένειας, της ατομικής ιδιοκτησίας και του κράτους», Άπαντα Κ.Μαρξ-Φ.Ένγκελς, τομ.21, σελ. 104, ρωσ. έκδοση

4. Κ.Μαρξ-Φ.Ένγκελς, «Άπαντα», τομ.4, σελ. 428, ρωσ. έκδοση

5. Κ.Μαρξ-Φ.Ένγκελς, «Το Μανιφέστο του Κομμουνιστικού Κόμματος», εκδ. «Α.Παπακώστα», Αθήνα, 1963, σελ. 60.

6. K.Marx, «Letter of 29 November 1869», Collected Works. Τομ. 43 (Μόσχα: International Publishers, 1987), σελ.390-91

7. Β.Ι.Λένιν, «Η σοσιαλιστική επανάσταση και το δικαίωμα των εθνών στην αυτοδιάθεση – Θέσεις», Μαρξιστική Σκέψη, τεύχος 19, Μάρτιος 2016, σελ.19-30, Αθήνα.

8. Β.Ι.Λένιν, «Κριτικά σημειώματα για το εθνικό ζήτημα», «Άπαντα», τομ. 24, σελ. 123

9. Σύντομη Ιστορία του ΚΚΕ, Μέρος Α’ 1918-1949, Έκδοση της ΚΕ του ΚΚΕ, 1988, σελ. 150

10. Β.Ι.Λένιν, «Άπαντα», τόμος 36, σελ, 328.

11. Β.Ι.Λένιν, Άπαντα, τομ. 31, σελ. 170

* Το κείμενο αποτελεί βασικά σημεία της εισήγησης στην εκδήλωση του ΜΑΧΩΜΕ την 19^ην Απρίλη 2016 με θέμα: «Εθνικό-Πατριωτικό-Ταξικό-Διεθνιστικό: Θεωρητικές προσεγγίσεις και πολιτικές προεκτάσεις».

**Διδάκτωρ οικονομικών, συντονιστής Δ.Σ. ΜΑΧΩΜΕ και μέλος Γραμματείας Πολιτικού Συμβουλίου της ΛΑ.Ε

Τρίτη 3 Μαΐου 2016

Η Παγκόσμια Ημέρα Ελευθεροτυπίας καθιερώθηκε με πρωτοβουλία της Παγκόσμιας Ένωσης Εφημερίδων (ΠΕΕ) και από το 1993 γιορτάζεται κάθε χρόνο στις 3 Μαΐου, σε ανάμνηση της Διακήρυξης του Βίντχουκ, μία έκκληση ελευθεροτυπίας που υπέγραψαν αφρικανοί δημοσιογράφοι το 1991 για ελεύθερα, ανεξάρτητα και πλουραλιστικά Μ.Μ.Ε.

Η Παγκόσμια Ημέρα Ελευθεροτυπίας μάς υπενθυμίζει τη σπουδαιότητα της προστασίας του θεμελιωδών δικαιωμάτων της ελευθερίας της έκφρασης και της ελευθερίας του Τύπου, όπως κατοχυρώνονται από το άρθρο 19 της Παγκόσμιας Διακήρυξης για τα Ανθρώπινα Δικαιώματα του ΟΗΕ, αλλά και από το Σύνταγμά μας. Χωρίς αυτά τα δύο θεμελιώδη δικαιώματα, η Δημοκρατία είναι κενή περιεχομένου.


Πηγή: sansimera


Παγκόσμια ημέρα ελευθερίας του Τύπου και η διεθνής οργάνωση Ρεπόρτερ χωρίς Σύνορα για μια ακόμα χρονιά καταγγέλλει δολοφονίες και φυλακίσεις δημοσιογράφων. Ανησυχητική παραμένει η κατάσταση σε πάρα πολλές χώρες.


"Είναι δύσκολοι καιροί για την ελευθεροτυπία και τα ανθρώπινα δικαιώματα" λέει ο Αιγύπτιος δικηγόρος και υπερασπιστής των ανθρωπίνων δικαιωμάτων Γκαμάλ Άιντ, μιλώντας στην Deutsche Welle. Και συμπληρώνει: "Είναι σήμερα επικίνδυνο να εργάζεσαι ως δημοσιογράφος ή να γράφεις την γνώμη σου σε ένα βιβλίο ή σε μια εφημερίδα". Ο Γκαμάλ Άιντ δεν αναφέρεται μόνο στην Αίγυπτο αλλά σε όλη την βόρειο Αφρική και τη Μέση Ανατολή.

Και ίσως οι διαπιστώσεις αυτές να αφορούν και τον υπόλοιπο κόσμο σύμφωνα με την οργάνωση Ρεπόρτερ χωρίς Σύνορα. Το 2015 έχασαν τη ζωή τους 110 δημοσιογράφοι, 27 ακτιβιστές για τα ανθρώπινα δικαιώματα και επτά άτομα που είχαν γενική συνεργασία με ΜΜΕ. Η έκθεση της διεθνούς οργάνωσης βασίζεται σε έρευνες σε 180 χώρες.

Από τα κράτη που απασχόλησαν περισσότερο τον περασμένο χρόνο σε θέματα έλλειψης σεβασμού της ελευθερίας του Τύπου ήταν η Τουρκία. Η Deutsche Welle απένειμε φέτος το βραβείο Ελευθερίας του Λόγου στον Τούρκο αρχισυντάκτη Σεντάντ Εργκίν από την εφημερίδα Χουριέτ. Ο εν λόγω δημοσιογράφος, όπως και δεκάδες άλλοι συνάδελφοί του, διώκεται για προσβολή του Τούρκου Προέδρου Ταγίπ Ερντογάν.

Επιχείρηση ελέγχου του διαδικτύου

Οι προσπάθειες φίμωσης του Τύπου είναι ποίκιλες και σε πολλά επίπεδα. Στη Σαουδική Αραβία μπλόγκερ διακινδυνεύουν ακόμα και τη ζωή τους απλά και μόνο επειδή εκφράζουν την άποψή τους. Η πιο γνωστή περίπτωση του Ραΐφ Μπατάουι, στον οποίο τον περασμένο χρόνο απονεμήθηκε το βραβείο Ζαχάρωφ ενώ προηγουμένως η Deutsche Welle του είχε απονείμει το πρώτο βραβείο Ελευθερίας του Λόγου.

Ως ανησυχητική περιγράφει την κατάσταση και η Ντούνια Μιγιάτοβιτς , εντεταλμένη για την ελευθερία του Τύπου στον Οργανισμό για την Ασφάλεια και την Συνεργασία στην Ευρώπη. Ανάμεσα σε άλλα, επισημαίνει και η ίδια την καταπίεση που υφίστανται τα μίντια στο διαδίκτυο. "Η παγκοσμιοποίηση των μίντια και η πρόσβαση στην πληροφορία αλλά και οι δημοσιογράφοι - μπλόγκερ προκαλούν μεγάλη νευρικότητα σε πολλές κυβερνήσεις, οι οποίες προσπαθούν να ελέγξουν το διαδίκτυο".

Και θετικά παραδείγματα

Οι Ρεπόρτερ χωρίς Σύνορα καταγγέλλουν τον υπέρμετρο έλεγχο του διαδικτύου από τις μυστικές υπηρεσίες των ΗΠΑ. Άλλες χώρες, όπως η Κίνα ή το Ιράν, απαγορεύουν την πρόσβαση των χρηστών σε ιστοσελίδες που δεν είναι της αρεσκείας τους. Τέλος, στην Αφρική, σε πολλές χώρες η κατάσταση χαρακτηρίζεται από "δύσκολη" έως "πολύ σοβαρή". Το Μπουρούντι για παράδειγμα κατέχει την 156η θέση. "Οι άνθρωποι στο δρόμο φοβούνται να πουν τη γνώμη τους, πολλοί δημοσιογράφοι έπρεπε να εγκαταλείψουν τη χώρα και άλλοι να κρυφτούν" λέει ο Ερίκ Τοπόνα, δημοσιογράφος της Deutsche Welle από το Τσαντ.

Υπάρχουν όμως και θετικά παραδείγματα, όπως αυτό της Τυνησίας, η οποία από την θέση 126 αναρριχήθηκε στην 96η. Στις τελευταίες θέσεις πάντως σταθερά παραμένουν το Σουδάν, το Βιετνάμ, η Κίνα, η Συρία, το Τουρκμενιστάν, η Βόρεια Κορέα και η Ερυθραία.

Χέλε Γέπεσεν / Μαρία Ρηγούτσου

πηγή capital

Πρεμιέρα σήμερα για την ΕΡΤ World- η οποία εκπέμπει μετά από 3 χρόνια στην Ευρώπη .

Η αποκατάσταση του σήματος, 3 χρόνια μετά το μαύρο που έριξαν στις 11 Ιουνίου 2013, η κυβέρνηση Σαμαρά Βενιζέλου.

H Ελλάδα απέκτησε και πάλι δορυφορικό τηλεοπτικό πρόγραμμα.

Έπειτα απο τρια χρόνια απουσίας, μετά το μαύρο στην ΕΡΤ, το δορυφορικό πρόγραμμα της ΕΡΤ, η ΕΡΤ World, επέστρεψε από σήμερα στις 6 το πρωί στους δέκτες. Το σήμα της  ERT World είναι διαθέσιμο μετά τρία χρόνια απουσίας, τουλάχιστον στην Ευρώπη και στην Κύπρο και από την επίγεια ψηφιακή τηλεόραση του νησιού.

Το δεκαήμερο των ενδιάμεσων εκπτώσεων, θα αρχίσει αύριο, 4 Μαΐου και θα διαρκέσει ως τις 10 Μαΐου.

Σήμερα Τρίτη 3 Μάη που μεταφέρθηκε η αργία της Πρωτομαγιάς, τα περισσότερα καταστήματα θα παραμείνουν κλειστά.

Ενώ από αύριο ξεκινά εβδομάδα εκπτώσεων, όπως ανακοίνωσε ο Σύνδεσμος Επιχειρήσεων Λιανικής Πώλησης Ελλάδος.